یکی از بیماری های شایع، کبد چرب در سالمندان یا (Fatty Liver in the elderly) در دوران میان سالی و سالمندی می باشد. کبد دومین اندام بزرگ بدن و از ارگان‌های اصلی است که به عنوان فیلتر پاک کننده سموم عمل می کند. مسئولیت های کبد می تواند برای این عضو دردسر ایجاد کرده و آن را سمی کند. اگر کبد سمی شود، سطح سمیت کلی بدن افزایش می یابد. بدنه کبد سمی و بیمار می شود و می تواند به راحتی قربانی بیماری های جدی شود.
در زندگی مدرن سلامت کبد از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا مواد شیمیایی مضر و سموم به راحتی می توانند از طریق هوا، غذا ، آب و داروها به سیستم داخلی بدن انسان راه پیدا کنند و کبد را سنگین کرده و آن را ناسالم و مسموم کنند. کبد مواد غذایی را متابولیزه کرده و مواد شیمیایی تولید می کند و همچنین سم زدایی از مواد دفع شده را انجام می دهد. اگر این اندام مملو از مواد غذایی و نوشیدنی باشد که حاوی سطح بالایی از سمیت هستند، در این صورت سموم در خود اندام تجمع می یابند.
مقدار کمی چربی در کبد طبیعی است با این حال، اگر مقدار چربی بیش از 5٪ -10٪ وزن کبد را تشکیل دهد، ممکن است فرد از کبد چرب در سالمندان رنج ببرد. کبد چرب در سالمندان زمانی اتفاق می افتد که فرد کالری و چربی بیشتری نسبت به حدی که کبد توانایی پردازش آن را دارد دریافت نماید.
در نتیجه، چربی ها در سلول های کبدی جمع می شوند و کبد را مستعد آسیب می کنند. در برخی موارد، این بیماری ها می توانند منجر به عوارض جدی از جمله اسکار و التهاب شوند.
حقایقی در مورد کبد چرب در سالمندان
عواملی همچون چاقی، دیابت، مصرف بیش از حد الکل، و ژنتیک نیز می‌توانند به تشدید مشکل کبد چرب در سالمندان کمک کنند.
به منظور پیشگیری از این مشکل، سالمندان می‌بایست به تغذیه سالم توجه کنند، ورزش منظم داشته باشند، مصرف الکل را محدود کنند و در صورت وجود دیابت یا چاقی، به مراقبت‌های پزشکی مناسب دست یابند.
- بیش از 15 میلیون نفر در ایالات متحده بیش از حد از الکل استفاده می کنند و دچار اعتیاد به این ماده سمی هستند .
- تقریباً 95٪ -100٪ این افراد به کبد چرب مبتلا می شوند. اختلال کبد چرب می تواند پس از نوشیدن مقادیر زیاد یا متوسط الکل ایجاد شود.
- اختلال کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) به دلیل سایر بیماری ها مانند اضافه وزن یا دیابت ایجاد می شود. این مورد شایعترین علت اختلال مزمن کبد چرب در ایالات متحده است
- شایعترین دلیل اختلال کبد چرب چاقی است. افرادی که به اندازه 75 درصد اضافه دارند تا حد زیادی می توانند به این بیماری دچار شوند.
مهمترین نکته این است که کبد چرب در سالمندان به عنوان یک مشکل جدی بهداشتی در نظر گرفته شود و توسط تیم پزشکی مناسب مدیریت شود تا از تعداد موارد ناشی از این مشکل کاسته شود و سلامتی سالمندان حفظ شود.
علایم رایج کبد چرب چیست؟
علایم رایج بیماری کبد چرب شامل احساس تپش قلب، خستگی، افزایش وزن، تورم شکمی، افزایش اندازه کبد، درد شکمی در قسمت بالا، تغییرات در رنگ پوست به صورت زردی، کاهش اشتها، اختلالات در مزاج و افزایش دردهای عضلانی و مفصلی می‌باشند.
بیشتر بخوانید: سارکوپنی در سالمندان چیست؟
علائم این بیماری ممکن است در مراحل مختلف متفاوت باشند و در برخی افراد به طور ظاهری نیز نمایان نشوند. از آنجا که بیماری کبد چرب میتواند پیشرفت کرده و به مشکلات جدی کبدی منجر شود، تشخیص و مداخله زودهنگام با اقداماتی چون تغییرات در رژیم غذایی، وزن‌کم کردن و در صورت نیاز، درمان‌های دارویی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. علائم زیر می‌توانند نشان‌دهنده کبد چرب باشند:
- خستگی
- عوامل ژنتیک
- زردی
- چاقی
- تغییر پوست
- درد شکم
تشخیص کبد چرب معمولاً از طریق آزمایش‌های خونی و سونوگرافی انجام می‌شود.
اگر به علائمی اشاره دارید که ممکن است به کبد چرب مرتبط باشند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیقی از وضعیت شما بگیرید و درمان مناسب را شروع کنید. همچنین، تغییرات در سبک زندگی و تغذیه میتواند به بهبود وضعیت کبد چرب کمک کند.
خستگی
اگر عضوی در بدن انسان از کار بیفتد و در این مورد خاص در فعالیت کبد اختلال ایجاد شود، بدن از با یک مکانیسم دفاعی خاص شروع به با پمپاژ اکسیژن و خون اضافی به کبد می نماید تا عملکرد ناقص آن را جبران نماید.
بیشتر بخوانید: راهنمای کنترل و درمان فشارخون در سالمندان
این پدیده معمولاً منجر به خستگی غیرقابل توضیح، مشکل تمرکز، ناتوانی در مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی می شود که زمانی مورد استقبال فرد سالمند قرار گرفته بودند. همچنین توانایی قضاوت و تشخیص در فرد کاهش می یابد و فرد در اثر سرگردانی در مورد امورات مختلف دچار سردرگمی خواهد شد.
عوامل ژنتیک
وراثت ، یکی از مواردی که از طریق والدین به فرزندان منتقل می شود ، به طور کلی وراثت مشخص کننده اصلی بیماری ها و مشکلات سلامتی است که ممکن است برای فرد در آینده رخ دهد .
به عنوان مثال، اگر پدر یا مادر یا مادربزرگ بیولوژیکی تحت تأثیر بیمار های کبد قرار گرفته باشند ، ممکن است نوه ها و کودکان بعدی در خانواده نیز به این بیماری ها مبتلا شوند.
در مورد کبد چرب ، ممکن است فرد با سطح پایین آنزیم های کبدی (درگیر در متابولیسم الکل و چربی ها) متولد شود و مستعد ابتلا به بیماری کبد چرب باشد.
ما در مجموعه سلامت اول متخصصینی را برای پرستار سالمند در منزل شما اعزام می‌کنیم که دانش و مهارت بالایی برای تمرکز بر درمان و بهبود سالمندان شما دارند و با خدمات طب سالمند در منزل به خوبی آشنا هستند.
زردی
زردی وضعیتی که رنگ زرد پوست و رنگ زرد در سفیدی چشم نشان می دهد که کبد دچار بیماری شده است. این امر هنگامی ایجاد می شود که جریان صفرا از کبد مسدود شود، که در نتیجه برجستگی های کوچک و زرد خارش‌دار روی سطح پوست و اطراف پلک ها ایجاد می‌شود.
چاقی
این یکی از رایج ترین علائم کبد چرب در سالمندان چاقی است. اگر همه چیزهای را در حد تعادل می خوردید و هنوز نمی توانید وزن خود را کاهش دهید ، خود را سرزنش نکنید ، این مشکل می تواند ناشی از کبد شما باشد. کبد چرب میتواند سرعت متابولیسم بدن سالمند را کند نماید و علیرغم انجام ورزش روزانه و رعایت رژیم غذایی متعادل باز فرد چاق بماند.
تغییر پوست
ممکن است به محض بروز کبد چرب در سالمندان ، تغییر رنگ پوست در گردن و زیر بازوها (به دلیل تورم غدد) و پوسته پوسته شدن پوست را شاهد باشید. تغییرات اضافی پوستی ممکن است به صورت رگهای عنکبوتی شکل در قفسه سینه ، شانه ها و پشت و در رگ های خونی شکسته در صورت ظاهر شود. دستها ممکن است تحت تأثیر قرار بگیرند و قسمت پایین ناخن ممکن است سفید گردد و کف دستها قرمز و متورم می شوند.
درد شکم
درد شکم ممکن است نشان دهنده بیماری کبد چرب باشد. شما در ناحیه راست یا مرکز شکم احساس ناراحتی خواهید کرد ، که ممکن است خونریزی داخلی را نشان دهد. این درد ممکن است باعث استفراغ شود و این اتفاق زمانی می افتد که رگ های خونی داخل دستگاه گوارش ملتهب یا پاره شوند. همچنین ممکن است به همراه درد متوجه وجود خون در مدفوع شوید.
روش های درمان کبد چرب در سالمندان
درمان کبد چرب در سالمندان به روش‌های چندگانه انجام می‌شود. تغییرات در رژیم غذایی با کاهش مصرف چربی‌های اشباع شده و قندهای ساده، و افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات، مواد غذایی با فیبر و مواد معدنی میتواند مفید باشد.
کنترل وزن و انجام فعالیت‌های ورزشی منظم، بهبود عوامل همراه مانند دیابت و فشار خون، و مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک نیز از جمله راه‌های درمانی است. همچنین، پیگیری منظم با پزشک و انجام آزمون‌های تشخیصی به منظور ارزیابی و کنترل وضعیت کبد و پیشرفت درمان اهمیت دارد.
تغییر رژیم غذایی
کبد چرب در سالمندان به طور طبیعی قابل درمان است. درمان اختلال بیماری کبد چرب نیاز به کنترل و نظم در روند درمان دارد. ممکن است سالمند بارها تلاش نموده باشد که وزن خود راکاهش داده باشد و به دلیل عدم پایبندی به یک رژیم متعادل همواره دراین امر شکست خورده باشد اما نکته بسیار مهم در درمان این بیماری داشتن نظم و انضباط در ورزش و کنترل دقیق رژیم غذایی سالمند می باشد.
بنابراین ،درک بهتر از رژیم غذایی مناسب وضعیت سالمند و ترک عادات غذایی نادرست یکی از بهترین گزینه ها برای بهبود بیماری کبد چرب در سالمندان می باشد. هیچگونه داروی معجزه آسایی وجود ندارد که بتواند علیرغم عدم ورزش و داشتن رژِیم غذایی نادرست منجر به بهبود شرایط کبد چرب گردد.
به طور کلی، تغییر رژیم غذایی میتواند تاثیرات مثبتی بر روی سلامت و کیفیت زندگی داشته باشد، اما نیاز به تعهد و پایبندی دارد تا نتایج مطلوبی را به ارمغان آورد. انتخاب مسیری سالم در تغذیه میتواند به عنوان یک اقدام مهم در جهت داشتن زندگی سالم و خوشبختی مد نظر قرار گیرد.
کنترل دیابت
مصرف شکر را تا حد امکان کاهش دهید. برای افراد دیابتی ، حفظ سطح طبیعی گلوکز از اهمیت بالایی برخوردار است. در غیر این صورت یک بیماری دیابتی کنترل نشده باعث بدتر شدن وضعیت کبد چرب در سالمندان می شود.
تمرینات ورزشی
داشتن تمرینات مرتب ورزشی و استمرار و مداومت در انجام هر روزه این ورزش ها سبب بهبود وضعیت کبد چرب در سالمندان می گردد. افراد مبتلا به کبد چرب بسیار کم انرژی هستند و خیلی راحت خسته می شوند. این شرایط ممکن است باعث شود که فرد ورزش را ترک نماید و یا در انجام مستمر آن کوتاهی نمایند. شرکت در یک کلاس ورزشی می تواند در پایبندی سالمند به ورزش مفید باشد.
استفاده از درمان های طبیعی برای درمان کبد چرب در سالمندان
در حالی که با ایجاد تغییرات سالم در رژیم غذایی و ورزش روزانه به میزان بی نظیری وضعیت کبد سالمند بهبود می یابد ، اما مصرف داروهای طبیعی روند کار را تسریع می کند. استفاده از مکمل و گیاهان دارویی خاصی می توانند سبب بهبود چشمگیری در این شرایط را نشان دهند ، زیرا این داروهای گیاهی دارای دو خصلت آنتی اکسیدان و ضد التهاب است و در نتیجه سبب احیا کبد و برطرف نمودن آسیب های وارده می گردد. چند مورد از این درمان های طبیعی کبد چرب در سالمندان شامل موارد زیر است:
- اسیدهای چرب امگا 3
- جینسینگ
- زرشک
- خار شیر
- گیاه قاصدک
مهمترین نکته در درمان کبد چرب در سالمندان، نظارت مداوم پزشک است؛ حتب با استفاده از روس‌های خانگی هم توصیه می‌شود که برنامه درمانی شما توسط یک پزشک متخصص تنظیم شود و شما باید دستورات و نکات پزشک را رعایت کنید تا بهبودی بهتری در وضعیت کبد خود داشته باشید.
مشورت با پزشکان درمورد کبد چرب
گاهی لازم است علیرغم تمهیداتی که سالمند و اطرافیان او برای کنترل این بیماری انجام میدهند نیاز باشد که پرستار سالمند بیمار، به او از داروها تجویز شده پزشک نیز می‌دهد. انجام معاینات دوره ای توسط پزشک متخصص باعث کنترل و درمان علایم این بیماری می گردد.
همانگونه که بیان گردید بیماری کبد چرب در سالمندان جزو بیماری های شایع در دوران سالمندی است که ممکن است تاثیرات جدی و غیر قابل جبرانی بر وضعیت جسمی و روحی سالمند بگذارد. کنترل و درمان این بیماری از اهمیت شایانی برخوردار می باشد و گاهی سالمند به تنهایی قادر به کنترل علایم و اجرای دستورات پزشک نمی باشد. در این شرایط حضور یک پرستار سالمند با تجربه و آگاه در مورد بیماری کبد چرب می تواند تاثیر فراوانی در کیفیت زندگی سالمند و تغییر عادات غذایی ناسالم او داشته باشد.
مرکز پزشکی سلامت اول با داشتن کادری ماهر و با تجربه افتخار دارد که سال های طولانی در زمینه خدمت رسانی به سالمندان، کودکان و بیمارن گرامی فعالیت نموده است. برای برخورداری از خدمات نیروهای متخصص و ماهر پرستاری در منزل این مرکز کافیست با شماره تلفن های موجود در وب سایت تماس حاصل نمایید.
