سوء تغذیه در سالمند زمانی اتفاق می افتد که فرد مقدار مناسبی از مواد مغذی را برای عملکرد مناسب بدن خود دریافت نکند. این وضعیت اغلب شامل عدم تعادل پروتئین ، کالری و سایر ویتامین های ضروری است که بدن هر روز به آن نیاز دارد.
در حالی که سوءتغذیه در هر سنی مضر است، به ویژه بر افراد مسن تأثیر می گذارد. هنگامی که یک فرد مسن دچار سوء تغذیه است، این وضعیت او را بیشتر در معرض افزایش خطر سقوط، زمان بهبودی کندتر، بستری شدن در بیمارستان، بستری شدن مجدد و احتمالاً مرگ قرار می دهد.
دلایل سوء تغذیه
سوء تغذیه در سالمند می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله کاهش اشتها، عدم توانایی جویدن و بلع و افزایش استفاده از داروهای تجویزی.
سایر عوامل خطرساز عبارتند از افسردگی، زوال عقل، بیماریهای مزمن و عدم دسترسی به غذای مغذی مطلوب، چه به دلیل ناامنی غذایی یا عدم توانایی در تهیه و یا خرید غذای تازه.
سوءتغذیه فقط برای سالمندانی که از گرسنگی رنج می برند یا به غذای سالم دسترسی ندارند اتفاق نمی افتد. افراد مسنی که به بیماری های مزمن مبتلا هستند بیشتر در معرض سوء تغذیه قرار دارند.
به عنوان مثال ، اگر یک فرد مسن دیابت ، سرطان یا بیماری آلزایمر را تجربه کند، اشتهای آنها تحت تأثیر این بیماری ها قرار می گیرد و غذا خوردن را برایشان مشکل می کند.
هنگامی که این بیماری های تحت کنترل و مدیریت پزشکی قرار نداشته باشد به تدریج متابولیسم سالمند را تغییر می دهد و گاهی اوقات افراد مسن را در معرض سوء تغذیه قرار می دهد.
همچنین افراد مسن بیشتر مکرراً در بیمارستان بستری می شوند و به احتمال زیاد در مراکز مراقبت طولانی مدت هستند که هر دو این شرایط آنها را در معرض خطر سوء تغذیه قرار می دهد.
تخمین زده می شود که 65 درصد از افراد مسن که در بیمارستان بستری هستند ممکن است با سوء تغذیه درگیر شوند.
علائم سوء تغذیه در سالمند
علائم شایع سوء تغذیه عبارتند از:
- کاهش وزن بدون دلیل
- احساس ضعف یا خستگی
- از دست دادن اشتها
- تورم یا تجمع مایعات در بدن
- کاهش اشتها و میل به خوردن غذا
مشکلات ناشی از سوء تغذیه در سالمند
افراد مسن به دلیل سوء تغذیه ممکن است نگرانی های مختلفی از نظر سلامتی داشته باشند، از جمله:
افزایش خطر مرگ
افزایش خطر بستری شدن
ضعف سیستم ایمنی بدن، که می تواند خطر عفونت را افزایش دهد
کاهش توده استخوانی و ضعف عضلانی، که می تواند منجر به افتادن و شکستگی استخوان های بدن شود
عدم ترمیم مناسب زخم‌ها
عوامل موثر در بروز سوء تغذیه
سوءتغذیه عموماً به دلیل دریافت غذای کم یا رژیم غذایی فاقد مواد مغذی ایجاد می شود. با این حال، سوء تغذیه اغلب پیچیده تر است و ناشی از ترکیبی از مسائل جسمی، اجتماعی و روانی مانند عوامل زیر است:
تغییرات بدن با افزایش سن
با افزایش سن، طبیعی است که قدرت بویایی، چشایی و حفظ اشتها کاهش یابد. این وضعیت می تواند لذت بردن از غذا و داشتن عادت غذایی منظم را با مشکل مواجه کند.
بیماری
اگر با عوارض و التهاب مربوط به بیماری روبرو هستید ، این عوامل می توانند در تغییر نحوه پردازش مواد مغذی بدن و کاهش اشتها نقش داشته باشند.
ناتوانی در غذا خوردن
سلامت ضعیف دندان، توانایی محدود در کار با ظروف غذاخوری، یا مشکل در جویدن یا بلع می تواند به سبب بروز سوء تغذیه گردد.
زوال عقل
مشکلات حافظه یا رفتاری ناشی از زوال عقل یا بیماری آلزایمر می تواند منجر به فراموش کردن غذا خوردن ، نخریدن مواد غذایی یا سایر عادات غذایی نامنظم شود.
داروها
برخی از داروها می توانند بر توانایی سالمند در جذب مواد مغذی یا اشتهای آنها تأثیر بگذارند.
رژیم های غذایی محدودکننده
وقتی بیماری های جسمی سالمند از طریق محدودیت های غذایی مدیریت گردد ، اغلب این شرایط می تواند منجر به عدم تغذیه کافی و بروز سوتغذیه شود.
درآمد محدود
افراد مسن ممکن است چالش های مالی داشته باشند که خرید غذاهای سالم را برای آنها دشوار می کند ، به ویژه اگر از داروهای گران قیمت استفاده نمایند.
کاهش ارتباطات اجتماعی
افراد مسن که معمولاً به تنهایی غذا می خورند ممکن است از خوردن وعده های غذایی چندان لذت نبرند و علاقه خود را به آشپزی و غذا خوردن از دست بدهند.
دسترسی محدود به غذا
افراد مسن با تحرک محدود ممکن است دسترسی آسان به انواع مناسب غذا نداشته باشند.
افسردگی
اندوه، بیماری ها و مشکلات سلامتی ، عدم تحرک، تنهایی و عوامل دیگر می توانند در افسردگی نقش داشته باشند که ممکن است باعث از بین رفتن اشتها شود.
اعتیاد به الکل
مصرف الکل ممکن است منجر به بروز عادات غذایی نامناسب و تصمیمات نادرست در مورد تغذیه شود. الکل زیاد در بدن سالمند می تواند در هضم و جذب مواد مغذی اختلال ایجاد کند.
بهبود تغذیه
استفاده از استراتژی های تغذیه مناسب می تواند به افراد مسن کمک کند تا رژیم غذایی سالمی داشته باشند. عادات غذایی خوب باید شامل موارد زیر باشد:
استفاده از غذاهای غنی از مواد مغذی
غذاهای خوشمزه را با انواع غذاها شامل ماهی، میوه و سبزیجات تازه، گوشت بدون چربی و غلات کامل از قبل برنامه ریزی کنید.
گیاهان معطر و ادویه جات
با استفاده از گیاهان دارویی و ادویه جات در مورد خوردن غذا هیجان ایجاد کنید و به غذا طعم دهید.
میان وعده های سالم
همیشه مقداری میان وعده های غذایی مانند لبنیات کم چرب ، میوه ها یا سبزیجات ، و وعده های غنی از مواد مغذی در دسترس داشته باشید.
مکمل های غذایی
برای افزایش کالری در رژیم غذایی روزانه خود ، می توانید از نوشیدنی های تغذیه ای مکمل استفاده کنید. برای افزایش پروتئین بدون افزودن چربی های اشباع شده ، پودر آب پنیر یا سفیده تخم مرغ را به وعده های غذایی اضافه کنید.
در مورد سوتغذیه در سالمند با پزشک
اگر هرگونه نگرانی در مورد تغییر اشتها، تغییرات وزن یا سایر مشکلات در مورد تغذیه و سلامتی خود دارید، با پزشک مشورت کنید. پزشک می تواند با روش های زیر به سالمند کمک کند:
- به طور مرتب وزن خود را زیر نظر بگیرید و بدن خود را از نظر سوء تغذیه مورد بررسی قرار دهید
- ارزیابی شرایط پزشکی و بیماری هایی که ممکن است باعث مشکلات سلامتی یا کاهش وزن شود
- درمان بیماریهای زمینه ای در بدن که باعث سوء تغذیه می شوند
- تغییر رژیم غذایی محدود برای بیماری هایی مانند دیابت
- مصرف روزانه کالری مناسب شرایط جسمی سالمند
- توصیه مکمل های ویتامینی و مواد معدنی مورد نیاز
- تغییر داروهای تجویزی برای کاهش عوارض ناخواسته
داشتن تغذیه مناسب در طول عمر کلید پیشگیری از بیماری ها است. تشخیص زود هنگام بیماری ها از طریق غربالگری معمول بهترین نتایج ممکن را ارائه می دهد.
مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال ها تجربه در امر ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آمادگی دارد با کادری مجرب و متخصص به صورت شبانه روزی در خدمت همشهریان گرامی باشد.
کادر مجرب این مرکز در قالب پرستار سالمند، پرستار بیمار و پرستار کودک همواره با در نظر گرفتن آخرین استانداردهای خدمات مراقبتی و پرستاری به ارائه خدمت پرداخته و آسایش و امنیت عزیزان شما را اولویت اصلی خویش قرار داده است.
منبع : Malnutrition in Older Adults
