سرطان بینی Nasal cancer، یکی از سرطانهای بسیار نادر است که اغلب در مردان بالای 40 سال دیده میشود. این بیماری ممکن است در ابتدا به عنوان علائم یک سرماخوردگی شناخته شود، بنابراین تشخیص دقیق و به موقع این سرطان بسیار حیاتی است. اگر فرد به این سرطان مبتلا شود، ممکن است تومور بدخیم در حفره بینی و سینوسها در نواحی گونهها و پیشانی تشکیل شود. درمان این بیماری به محل و میزان گسترش آن بستگی دارد و ممکن است شامل جراحی و رادیوتراپی باشد.
برای دریافت بهترین خدمات از پرستار بیمار و سالم و درمان سریع آن، مهم است که به موقع با یک متخصص گوش حلق بینی مشورت کنید. لازم به ذکر است که نیاز به جراحی یا دورههای رادیوتراپی، ازطریق مشورت تخصصی تعیین میشود. در ادامه با ما همراه باشید تا نکات لازم درباره این بیماری نادر را بررسی کنیم.
سرطان دماغ چیست؟
سرطان بینی، یا همان سرطان تیغه بینی، بیشتر در سنین بالا رخ میدهد. این بیماری علائم و نشانههایی مشابه سرماخوردگی دارد و بنابراین دقت و تشخیص درست آن حائز اهمیت است. تومورهای سینوس و بینی ممکن است خوشخیم یا بدخیم باشند و باید از طریق متخصصین مربوطه تشخیص داده شوند.
بطور معمول، تومورهای بدخیم در مناطق حفره بینی و سینوسها در نواحی گونهها و پیشانی شکل میگیرند. حتما به یاد داشته باشید که این سرطان با سرطانهای دیگر در نواحی بینی و گلو متفاوت است و نیاز به تشخیص دقیق دارد.
انواع سرطان بینی
سرطان بینی یک از انواع سرطان در سر و گردن است که بسته به نقطه شروع آن، میتواند انواع مختلفی داشته باشد.
- اگر سرطان از سوراخ پشت بینی شروع شود، به عنوان سرطان حفره بینی شناخته میشود. این نوع سرطان از حفره بینی شروع شده و در نهایت به قسمت بالایی گلو میپیوندد.
- اگر سرطان از سینوسها شروع شود، به عنوان سرطان پارانازال شناخته میشود. سینوسها به حفره بینی متصل هستند. این نوع از سرطان میتواند در هر یک از این سینوسها ایجاد شود.
شناختن نوع سرطان بسیار حیاتی است، زیرا هر نوع سرطان خصوصیتهای ویژهای داشته و نیازمند درمانهای متفاوتی خواهد بود. بنابراین، در صورت ابتلا به تومور بینی، داشتن آگاهی لازم درباره نوع سرطان اهمیت بسیاری دارد.
انواع تومور بینی
سرطان بینی و سینوسهای اطراف آن، زمانی به وجود میآیند که یک جهش در DNA سلولهای پوشنده بینی رخ میدهد. این باعث اختلال در عملکرد طبیعی این سلولها شده و به رشد غیرقابل کنترل آنها منجر میشود. سلولهای سالم مرتب تکثیر شده و در نهایت بعد از پایان زندگی خود میمیرند، اما سلولهای سرطانی دارای تقسیمات نامنظم هستند و از مرگ خود اجتناب میکنند که منجر به بروز تومور و تودههای غیرطبیعی در دماغ میشود.
در صورت تبدیل شدن این سلولهای غیرطبیعی به سلولهای سرطانی، احتمال وجود جدایش و پخش به مناطق دیگر از بدن وجود دارد که میتواند به ترویج بیشتر بیماری منجر شود. اگر خون دماغ در کودکان را به صورت متوالی و متعدد مشاهده کردید سعی کنید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کرده تا از خطرات احتمالی جلوگیری کنید. بروز تومور در بینی میتواند به عنوان نقطه شروع برای ایجاد سرطان در دماغ تلقی شود. انواع تومور و سرطان بینی و سینوسی شامل موارد زیر میشوند:
- کارسینوم سلولهای سنگفرشی
یکی از شایعترین انواع سرطان بینی، تومور کارسینوم سلولهای سنگفرشی است که در سلولهای سنگفرشی (سلولهای پهن و باریک) غشای سطحی سینوس و حفره بینی ایجاد میشود. - ملانوما
از ملانوسیتها شروع میشود که به پوست بدن رنگ میدهند. - ساکوما
در بافت عضلانی یا بافتهای همبند ایجاد میشود. - پاپیلومای دگرگون شده
تومورها و سرطان بینی خوشخیمی که در داخل بینی تشکیل شده و در موارد بسیار کمی سرطانی میشود. - گرانولوم میانی
به عنوان تومور بافتهایی در قسمت میانی صورت شناخته میشود.
شناخت انواع تومور و سرطان بینی علاوه بر اینکه اطلاعات و آگاهی شما در این زمینه را افزایش میدهد، شما را در مسیر بهبود و کسب سلامتی همراهی میکند. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری درباره این بیماری نادر کسب کنید که در آینده خطری شما و اطرافیانتان را تهدید نکند. فراموش نکنید که در صورت مشاهده خون دماغ در سالمندان به صورت متعدد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
علت سرطان سینوس و بینی
پزشکان همچنان درباره علل ایجاد سرطان دماغ کاملاً مطمئن نیستند و بیان میدارند احتمالاً ژنها نیز در این موضوع دخیل هستند. ژنهای موجود در بدن، مانند ژنهای پروتوانکوژن، کنترل میکنند که سلولها چه زمانی رشد و تقسیم شوند و یا زنده بمانند. اگر عملکرد این ژنها بههر دلیلی مختل شود، احتمال بروز سرطان افزایش مییابد. برای ایجاد سرطان، بیش از یک ژن درگیر میشود.
هنگامی که DNA یک سلول آسیب میبیند، ممکن است ژنها دچار اختلال شده که این میتواند باعث بروز سرطان در بینی شود. عوامل مختلفی نظیر جنسیت، محیط کار، سیگار کشیدن، ویروس پاپیلوم و همچنین عوامل ژنتیکی میتوانند به افزایش خطر ابتلا به این نوع سرطان کمک کنند.
برای مثال، در مردان جامعه بیشتر از زنان احتمال خطر ابتلا به سرطان بینی وجود دارد. همچنین، اگر فرد مدتزمان طولانی را در معرض مواد معدنی نظیر گردوغبار، چوب، الیاف، نیکل، یا کروم قرار گیرد، احتمال ابتلا به این سرطان افزایش مییابد. علاوه بر این، سیگار کشیدن و مبتلا شدن به ویروس پاپیلوم نیز میتواند خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهد. از سوی دیگر، وجود تغییرات ژنتیکی و وراثتی نیز در ایجاد این سرطان تاثیرگذار خواهند بود.
بنابراین، عوامل مختلفی، از جمله ژنتیک، محیط، عادات زندگی و عوامل خارجی میتوانند تاثیرگذار بر ابتلا به این سرطان باشند و برای پیشگیری و مقابله با این بیماری، اهمیت زندگی سالم و پیگیری پزشکی دورهای بسیار زیاد و استفاده از خدمات پرستار سالمند در منزل الزامی میباشد.
به نقل از nhs:
شایع ترین علائم سرطان بینی و سینوس عبارتند از:
بینی مسدود شده که از بین نمی رود و معمولا فقط یک طرف را درگیر می کند
خونریزی بینی
کاهش حس بویایی
مخاط از بینی شما جاری می شود – ممکن است خونی باشد
مخاط در پشت بینی و گلو شما تخلیه می شود
این علائم می تواند شبیه به بیماری های شایع تر و کمتر جدی مانند سرماخوردگی یا سینوزیت باشد.در مراحل بعدی، علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
درد یا بی حسی در صورت، به خصوص در قسمت بالایی گونه که از بین نمی رود
غدد متورم در گردن
از دست دادن نسبی بینایی یا دوبینی
یک چشم برآمده
چشم آبکی که از بین نمی رود
درد یا فشار در 1 گوش
یک توده یا رشد مداوم روی صورت، بینی یا سقف دهان شما
آیا سرطان دماغ خطرناک است؟
آمار نشان داده که از هر ۱۰۰ نفری که به سرطان دماغ مبتلا هستند، بیش از ۷۰ نفر موفق به درمان میشوند. این افراد پس از گذشت یک سال از ابتلا به بیماری بهبود مییابند. همچنین، از هر ۱۰۰ نفر مبتلا، ۵۰ نفر پس از گذشت پنج سال از ابتلا، به سلامت کامل بازگردانده میشوند. این نشان میدهد که شانس درمان افراد مبتلا به این بیماری، در مقایسه با سایر تومورها، بسیار بیشتر است. بنابراین، انتخاب پزشک معتبر و انجام تمامی اقدامات درمانی در زمان مناسب، بسیار حائز اهمیت است.
بر اساس آمارهای موجود در ایران، تشخیص سریع سرطان بینی و سینوسهای پارانازال باعث افزایش احتمال بقای پنج ساله تا 65 درصد میشود. اما در صورتی که این نوع سرطان در مراحل پیشرفته تشخیص داده شود، احتمال بقای پنج ساله به 35 درصد کاهش مییابد. همچنین، احتمال بقای پنج ساله در صورت تشخیص زودهنگام سرطان نازوفارنکس به 70 درصد و در صورت تشخیص دیر به 40 درصد میرسد.
در یک مطالعه اروپایی در سال 2012، مشخص شد که احتمال بقای پنج ساله برای سرطان بینی پارانازال در اروپای مرکزی حدود 50 درصد و برای سرطان نازوفارنکس حدود 55 درصد است. لازم به ذکر است که سن افراد نیز بر تاثیرات درمانی این سرطان تأثیرگذار است؛ به طوری که برای افراد زیر 24 سال احتمال بقای پنج ساله سرطان نازوفارنکس بالای 80 درصد و برای افراد بالای 65 سال حدود 33 درصد شناخته میشود.
علائم سرطان دماغ
حفره بینی هر فرد به فضای پشت بینی (همان سینوس) متصل بوده و در فضایی بالای سقف دهان قرار دارد. این حفره به سمت پایین خم شده تا به حفره دهان شما در پشت گلو متصل باشد. این حفره به منظور گرم کردن و ترطیب کردن هوایی که تنفس میکنید، وجود داشته و در عین حال به فیلتر کردن ذرات کوچک و باکتریهای مضر کمک میکند. همچنین دارای گیرندههای کوچکی است که مولکولهای بو را جذب میکنند.
در صورتی که دماغ دچار مشکلاتی چون سرطان شود، علائم و نشانههایی را بروز میدهد. سرطان دماغ نشانهها و علائمی دارد که ممکن است در ابتدا شبیه به عفونتهای سینوسی یا آلرژیها به نظر برسند. برخی از علائم و نشانههای رایج این سرطان عبارتند از:
- کاهش حس بویایی و بینایی
حفره بینی نزدیک چشم و در مجاورت اعصاب جمجمهای قرار دارد، بنابراین بروز سرطان در این ناحیه منجر به تحت تأثیر قرار گرفتن بینایی، ناتوانایی بازکردن دهان و حتی ایجاد درد مزمن میشود. سرطان در حفره بینی ممکن است بر حس بویایی شما نیز تأثیر بگذارد. - ایجاد فشار و درد در اطراف بینی و چشم
سینوسها فضاهای کوچکی هستند که در بالا و پشت بینی و در پشت استخوانهای گونه قرار دارند. سینوسهای مختلفی وجود دارند که ممکن است در هر یک از آنها تومور و سرطان شکل بگیرد، مثل سینوسهای فک بالا، فرونتال، اتموئید و اسفنوئید؛ بهطور معمول در حین عفونتهای ناحیه بینی، سینوسها از مخاط پر و مسدود میشوند که این موضوع باعث ایجاد فشار و درد در اطراف بینی و چشم میشود. - انسداد بینی
گرفتگی مداوم بینی که معمولاً یکطرفه است. - خونریزی بینی
خونریزی مکرر و بدون دلیل از بینی، میتواند از علائم شایع این سرطان باشد. - ترشحات چرکی یا خونآلود از بینی
ترشحات مداوم که ممکن است خونی یا چرکی باشند. - درد صورت یا سر
درد مداوم در ناحیه صورت یا سر، به ویژه اگر یکطرفه باشد. - تورم یا توده در صورت یا گردن
تورم یا وجود تودهای که در صورت یا گردن احساس میشود. - بیحسی یا گزگز
بیحسی یا گزگز در ناحیه صورت، میتواند از علائم این سرطان باشد. - دنداندرد یا لق شدن دندانها
درد در دندانها یا لقی دندانها بدون دلیل مشخص از دیگر نشانههای این سرطان است. - کاهش وزن ناخواسته
کاهش وزن بدون تلاش یا دلیل مشخص، میتواند نشان از وجود این سرطان داشته باشد.
اگر هر یک از این علائم برای مدت زمان طولانی ادامه داشته یا بدتر شوند، مهم است که به پزشک مراجعه کنید تا ارزیابی دقیقی انجام شود. تشخیص زودهنگام سرطان دماغ میتواند بهبود چشمگیری در درمان داشته باشد.
به یاد داشته باشید که این علائم نشانه ابتلا به سرطان نیستند و ممکن است دلایل دیگری هم داشته باشند. مشاوره با پزشک میتواند به شناسایی دقیقتر این علائم کمک کند. بعد از تشخیص این بیماری حضور یک پرستار در منزل میتواند در درمان این بیماری تاثیرگذار باشد.
تشخیص سرطان بینی
سرطان بینی از نوع سرطانهایی است که علائم آن میتواند شبیه به علایم بیماریهای خفیفی همچون سرماخوردگی باشد. به همین دلیل تشخیص این بیماری بهآسانی صورت نمیگیرد. برای تشخیص این سرطان از روشهای مختلفی استفاده میشود که شامل موارد زیر هستند:
- آندوسکوپی بینی: در این روش از یک لولهٔ نازک و منعطف به همراه دوربین و نور استفاده میشود تا ناحیهٔ موردنظر در بینی بررسی شود.
- پاندوسکوپی: در این روش برای تشخیص سرطان و علت آن، از بیهوشی عمومی استفاده میکند.
- بیوپسی: در این روش نمونهای از بافت بینی برداشته شده و برای شناسایی و تعیین نوع سرطان استفاده میشود.
برای تشخیص دقیقتر و نحوه رشد سرطان، روشهای تصویربرداری مانند سیتیاسکن و آزمایشات دیگر هم ممکن است به کار رود. در صورت طولانی شدن علائمی مانند خونریزی بینی، از دست دادن بینایی، آبریزش چشم و بینی، درد و تورم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در صورت لزوم، پزشک ممکن است شما را برای بررسیهای تکمیلی به متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) ارجاع دهد.
درمان سرطان دماغ
روشهای متعدد برای درمان سرطان سینوس وجود دارد که پزشک با توجه به وضعیت و پیشرفت سرطان و وضعیت سلامتی بیمار، بهترین روش درمانی را تعیین میکند. این روشها شامل جراحی و برداشتن تومور بینی و سینوس، جراحی از طریق سوراخ بینی و اندوسکوپیک هستند که از روشهای رایج برای درمان این سرطان شناخته میشوند.
درمان این سرطان در برخی موارد شامل رادیوتراپی نیز میشود که برای از بین بردن سلولهای سرطانی کاربرد دارند. همچنین از شیمیدرمانی برای کاهش رشد تومور و ازبینبردن سرطان استفاده میشود که به عنوان یکی از درمانهای تکمیلی برای این نوع سرطان مورد استفاده قرار میگیرد. به طور کلی، روش درمانی برای این سرطان بستگی به بسیاری از فاکتورهای مختلف دارد و بهتر است که پزشک متخصص مراقبتهای پزشکی و راهنمایی لازم را ارائه دهد.
جراحی و برداشتن سرطان سینوس
تومورهای سینوسی در سرطان دماغ میتوانند به صورت مستقیم با جراحی آندوسکوپی درمان شوند. این روش جراحی بسیار موثر بوده و به جراح اجازه میدهد تا بدون تهاجم زیاد، بیماری را درمان کند. با استفاده از آندوسکوپی، جراح میتواند از طریق بینی به تومور دسترسی پیدا کرده و آن را از حفرهها و راههای بینی خارج کند.
این روش جراحی با کمترین تهاجم انجام میشود و زمان جراحی و دوره نقاهت بعد از آن کوتاهتر از دیگر روشهای جراحی است. اگر بیمار نیاز به رادیوتراپی داشته باشد، میتوان پس از جراحی آندوسکوپی آن را شروع کرد. پس از ارزیابی تومورهای سینوسی، جراح و متخصص گوش، حلق و بینی بهترین روشها و مسیرهای کمتر تهاجمی را برای حفظ سلامت اعصاب، مغز و مسیرهای عصبی انتخاب میکنند. سپس تومور را با کمترین آسیب از سینوس خارج مینمایند.
درمان سرطان بینی با رادیوتراپی
مطالعات در این حوزه نشان داده که رادیوتراپی در افراد مبتلا به سرطانهای سر و گردن از جمله سرطان بینی میتواند منجر به افزایش طول عمر آنها شود. بنابراین، انجام رادیوتراپی در مراکز سرطان توسط متخصصان مجرب در این حوزه بسیار اهمیت دارد. همچنین، هماهنگی بین متخصصان مختلف برای ایجاد یک برنامه درمانی جامع و موثر اساسی است.
یکی از روشهای درمان سرطان حفره بینی و سینوس پارانازال، استفاده از رادیوتراپی است. در این روش، از پرتوها یا ذرات پرانرژی برای از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میشود. این روش به هدفهای زیر میتواند انجام گیرد:
- به عنوان درمان اصلی برای افراد مبتلا به تومورهای کوچک حفره بینی
- درمان اصلی برای افرادی که به دلیل وضعیت نامناسب سلامتی یا پیشرفته بودن تومور، قادر به انجام جراحی نیستند
- پس از جراحی (درمان ادجوانت یا کمکی)، به منظور از بین بردن نواحی کوچک سرطانی که در زمان جراحی قابل مشاهده نیستند
- قبل از جراحی (درمان نئوادجوانت) به منظور کوچک کردن تومور و انجام جراحی آسانتر
- برای کمک به کاهش مشکلات مربوط به سرطان مانند درد، خونریزی و مشکلات در بلع
- درمان سرطانی که پس از درمان بازگشت پیدا کرده است
- برای درمان غدد لنفاوی در گردن
- برای تومورهای پیشرفته، شیمی درمانی با رادیوتراپی همراه است که به آن کمورادیوتراپی میگویند
این روشها با هدف از بین بردن سلولهای سرطانی و کاهش عوارض آنها انجام میشوند.
درمان سرطان دماغ با رادیوتراپی خارجی
نوع اصلی درمان برای سرطان بینی و سینوس پارانازال، رادیوتراپی خارجی است که از یک دستگاه خارج از بدن استفاده میکند. تومورهای بینی و سینوس، نزدیک به اعضای حساس مثل چشمها، مغز، غدد، اعصاب و رگهای خونی هستند. برای تعیین دقیق زوایای اشعه و تشخیص دوز مناسب تابش، قبل از شروع جلسات از سیتی اسکن استفاده میشود.
یک ماسک انعطافپذیر اما محکم از نوع توری پلاستیکی برای ثابت نگهداشتن سر، گردن و شانهها در موقعیت مناسب برای هر جلسه ساخته میشود. برخی افراد ممکن است در حین استفاده، احساس محدودیت کنند و نیاز به کمک دارویی داشته باشند. برای رفع این مشکلات، میتوان ماسک را بهطوری تنظیم کرد که مناسب و بدون مشکل باشد. همچنین ممکن است یک پروتز دهانی برای شما قرار داده شود که باید آن را در طول درمان در دهان نگه دارید.
شیمی درمانی برای درمان سرطان بینی
در شیمی درمانی سرطان سینوس، داروها به منظور کوچک کردن و کاهش سرعت رشد تومور مورد استفاده قرار میگیرند. این روش برای کاهش احتمال بازگشت سرطان نیز کاربرد دارد. شما میتوانید با متخصصان سرطان، ارتباط برقرار کرده و بهترین راهکارهای درمانی را دریافت کنید.داگر سیگاری هستید، توصیه میشود که این عادت خطرناک را کنار بگذارید. سیگار کشیدن ممکن است خطر بازگشت سلولهای سرطانی را افزایش دهد، نتیجه شیمی درمانی را کمرنگ کرده و عوارض جانبی بیشتری برای شما ایجاد کند.
عوارض سرطان دماغ
سرطان دماغ عوارض خاصی برای فرد به همراه دارد.
- حالت تهوع
- مشکلات پوستی در ناحیه درمان
- از دست دادن شنوایی
- آسیب به استخوان
- مشکلات در بلع
- از دست دادن اشتها
- احساس ضعف و خستگی
- اختلال در حس چشایی
- درد در استخوان
- آسیب به مغز در موارد نادر
این عوارض ممکن است در ابتدا عادی به نظر برسند؛ اما اگر در دفعات بسیار رخ دهند، مشکلات متعددی را در فرد ایجاد خواهند کرد. سعی کنید در مرحله اول مشاهده چنین مواردی، سریعاً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا مشکلات شما را رفع کرده و از خطرات احتمالی پیشگیری کند. برای کاهش عوارض و بهبود درمان، مهم است که با متخصصان سرطان مشورت کنید.
پیشگیری از سرطان بینی
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان سینوس و دیگر بیماریهای تنفسی لازم است برخی کارها را انجام دهید. اولین گام برای کاهش خطر ابتلا به بیماریهای تنفسی و سرطان بینی، اجتناب از سیگار کشیدن است. اگر هنوز این عادت را ندارید، بهتر است اصلا شروع به این کار نکنید. اگر سیگاری هستید، سریعترین راه برای حفظ سلامت خود، کنار گذاشتن این عادت خطرناک است. میتوانید از پزشک خود راهنمایی بگیرید تا بهترین روشها برای کنارگذاشتن سیگار را به شما آموزش دهد.
همچنین، در محیط کار خود نیز به ایمنی توجه کنید. از رعایت قوانین و مقررات ایمنی و بهداشتی در محل کارتان اطمینان حاصل نمایید. اگر محیط کار شما آلوده است، حتما از ماسک استفاده کرده تا خودتان را در برابر خطرات احتمالی محافظت کنید. همچنین، از مواد شیمیایی و آلوده دوری کرده و از ابزارهای محافظتی مناسب هنگام کار با آنها استفاده کنید. به یاد داشته باشید که رعایت این اقدامات، نه تنها به حفظ سلامتتان کمک میکند، بلکه از انتشار بیماریهای تنفسی به دیگران نیز جلوگیری خواهد کرد. از این رو به انجام این اقدامات و ایجاد یک محیط سالم برای خود و اطرافیانتان اهمیت بدهید.
در این مقاله، به بررسی جامع علائم، روشهای درمانی و عوامل موثر در بروز سرطان بینی پرداختیم. در حال حاضر، پزشکان انواع گوناگونی از سرطانهای بینی را شناسایی کردهاند که برای هر یک نیاز به روشهای درمانی ویژه و منحصر به فردی است. افرادی که هرگونه علائم مشکوکی در خصوص سرطان تشخیص دادهاند، باید بدون تأخیر با یک پزشک متخصص سرطان یا متخصص گوش و بینی و حلق تماس بگیرند تا اقدامات لازم برای درمان این بیماری را انجام دهند.
سوالات متداول
1. نحوه درمان سرطان بینی چگونه است؟
روشهای درمان تومورهای بینی و سینوسی شامل جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی است. هر کدام از این روشها بسته به نظر پزشک انجام میگیرد و او بعد از انجام معاینات لازم شروع به درمان بیمار میکند. در ضمن مهم است که برای درمان نزد پزشکی بروید که تواناییهای لازم را داشته باشد.
2. آیا سرطان دماغ خطرناک است؟
این سرطان از جمله سرطانهای خطرناک و کشنده به شمار نمیآید، اما بهتر است با معاینات و چکاپ سالیانه تغییرات در بدن را نظارت کرده و به موقع درمان را شروع کنید تا سلامتی خود را حفظ نمایید.
3. سرطان سینوس بدخیم چگونه است؟
نوع بدخیم این سرطان، اسکواموس سل کارسینوما است که در ناحیه بینی و فرونتال ایجاد میشود.