گرفتگی بینی نوزاد یا انسداد بینی، یک بیماری شایع در کودکان است و زمانی رخ می‌دهد که بافت های پوششی بینی به علت التهاب عروق خونی متورم شوند. در نوزادان تازه متولد شده، گرفتگی بینی بسیار شایع است اما خوشبختانه منشا بیماری های خطرناک و جدی ندارد. البته اگر مسئولیت مراقبت از نوزاد شما با پرستار کودک است او به خوبی به این امر واقف است که باید این موارد را هنگام سرماخوردگی، آلرژی در نظر بگیرد زیرا مرکز خدمات پرستاری سلامت اول به پرستاران می‌آموزد ابتدا راحتی و آرامش نوزاد دلبند ما اهمیت دارد.
در کودکان، مسیر های بینی بیمار، باریک بوده و زمانی که دچار گرفتگی بینی می‌شوند، تنفس آن ها با مشکل رو به رو می گردد. در صورتی که گرفتگی بینی نوزاد مورد تشخیص و درمان به موقع قرار نگیرد، منجر به بیماری های گوش شده و ایجاد اختلالات شنوایی و مشکلات گفتاری می‌نماید. در مواردی گرفتگی بینی نوزاد، خود را به صورت آپنه خواب و خروپف نشان می دهد.
احساس ناخوشایند گرفتگی بینی نوزاد
نوزادان، کوچکتر از آن هستند که بتوانند بینی خود را پاک کنند و یا از گرفتگی بینی شکایت کنند به همین علت نقش والدین در تشخیص این علت که منشا گرفتگی بینی چیست، بسیار مهم و حائز اهمیت است. بینی ساختار اصلی تنفسی است و هر گونه گرفتگی بینی نوزاد می‌تواند برای وی آزار دهنده باشد. خشکی بینی، سرماخوردگی، عفونت، آلرژی، خشکی و آلودگی هوا و سایر محرک ها از جمله شایع ترین دلایل گرفتگی بینی در نوزادان محسوب می‌گردد که جلوتر به طور کامل در مورد هر یک از این دلایل صحبت خواهیم کرد.
دلایل گرفتگی بینی نوزاد
گرفتگی بینی نوزاد علت های زیادی دارد، شما به عنوان والدین باید با دقت فراوان از کودک و نوزاد خودتان مراقبت کنید ولی همیشه این موضوع را نمی‌توانید پیشگیری کنید و ناچارا کودک و یا نوزاد شما دچار بیماری ها و مواردی از این قبیل خواهد شد. شما باید اطلاعات کافی درمورد تمام مسائل کودکان و نوزادان داشته باشید تا بتوانید بهترین عمل را انجام دهید. علائم گرفتگی بینی کودک مواردی است مانند:
- عفونت
- آلرژی
- خشکی هوا
- سایر محرک‌ها
- اجسام خارجی
شناخت دلایل گرفتگی بینی نوزاد به والدین کمک می‌کند تا اقدامات مناسبی برای کاهش علائم و راحتی نوزاد انجام دهند. در صورتی که علائم بهبود نیابند یا نوزاد دچار مشکل در تنفس شود، مراجعه به پزشک ضروری است. در ادامه به مهم‌ترین دلایل کیپ شدن بینی، بیشتر می‌پردازیم.
1. عفونت
بیماری‌های عفونی دستگاه تنفس مانند آنفولانزا و سرماخوردگی به خصوص در فصل های سرد سال، از اصلی ترین علت‌های گرفتگی بینی نوزاد میباشد که این شیوع بالا ناشی از وضعیت دستگاه تنفسی نوزاد نشات می‌گیرد. سیستم ایمنی بدن نوزادان در حال تکامل است و همین عامل هم سبب حساسیت بالای سیستم ایمنی نسبت به ویروس ها و باکتری های بیماری زا خواهد شد.
2. آلرژی
تمامی مواد آلرژی زا در محیط اطراف ما می‌توانند منشا گرفتگی بینی نوزاد باشند، خارش دست، گرفتگی بینی، عطسه و جوش از علائم گرفتگی بینی با منشا مواد آلرژی زا است.
3. خشکی هوا
نوزادان، بینی های بسیار کوچک و حساس به هوای خشک دارند که منجر به گرفتگی بینی در آن ها می‌شود. استفاده از قطره های مرطوب کننده بینی و دستگاه بخور به رفع این مشکل کمک قابل توجهی می‌کند.
4. سایر محرک‌ها
محرک‌های مختلفی نظیر مواد شیمیایی، گرد و خاک، دود سیگار، خوشبوکننده ها، اسپری های مو،بخار بنزین، امولسیون، حساسیت بینی می‌شود و ایجاد گرفتگی بینی در نوزاد می‌کند. استفاده از قطره سالین یا قطره آب و نمک، جهت تخلیه مجاری بینی نوزاد بسیار کمک کننده است.
5. اجسام خارجی
نوزادان به سبب روحیه کنجکاوی که دارند، علاقه زیادی به اشیای کوچک مانند آجیل، نخود، ذرت، دکمه، سنجاق ته گرد، اسباب های ریز مانند لوگو دارند، به همین دلیل هر جسم خارجی می‌تواند وارد بینی شود و علائم گرفتگی بینی را در نوزاد ایجاد کند که با خارج کردن این اشیا می توان علائم را کاهش داد.
علائم گرفتگی بینی نوزاد
گرفتگی بینی نوزاد و کودک یکی از مشکلات رایج در دوران نوزادی و کودکی است که می‌تواند موجب ناراحتی و اختلال در خواب و تغذیه کودکان شود. علائم گرفتگی بینی نوزاد شامل تنفس سخت، صدای خرخر هنگام تنفس، نا آرامی و بی‌قراری و کاهش اشتها است. این مشکل ممکن است به علت سرماخوردگی، آلرژی، یا حتی تغییرات دما در نوزاد رخ دهد. برای کمک به بهتر شدن گرفتگی بینی نوزاد، می‌توان از محلول‌های نمکی مخصوص نوزادان استفاده کرد و محیط را مرطوب نگه داشت. همچنین، تمیز نگه‌داشتن بینی با استفاده از ابزارهای مخصوص مکنده می‌تواند به بهبود وضعیت نوزاد کمک کند.
گاها گرفتگی بینی در نوزاد و کودکان باعث بروز اختلالات دمایی در بدن آن‌ها نیز می‌شود. سردی دست و پا کودکان یکی از عوامل ایجاد شده از گرفتگی بینی میباشد. در صورت مشاهده تداوم علائم، باید به نزدیک ترین بیمارستان مراجعه کرده و پروسه درمان را شروع کنید.
- خرناس کشیدن مداوم و به صورت مکرر هنگام خواب بودن کودک و نوزاد
- اختلال خواب و بیدار شدن های مکرر
- خس خس سینه هنگام تنفس
موارد گفته شده از مهم‌ترین علائم گرفتگی بینی نوزاد میباشد.
درمان گرفتگی بینی نوزاد
راهکارهای مهم برای از بین بردن گرفتی بینی نوزاد شامل موارد زیر میباشد:
- قطره آب نمک (سالین)
- یدستگاه بخور
- شیشه مکنده مخصوص بینی نوزاد
- استفاده از مایعات بیشتر
در ادامه به توضیح کامل‌تری از این روش‌ها می‌پردازیم.
A stuffy or congested nose occurs when the tissues lining the nose become swollen. The swelling is due to inflamed blood vessels. The problem may also include nasal discharge or “runny nose.” If excess mucus runs down the back of the throat (postnasal drip), it may cause a cough or sore throat. Most of the time, nasal congestion in older children and adolescents is not serious by itself, but can cause other problems.
1. استفاده از قطره آب نمک (سالین)
قطره بینی سالین یا آب نمک به راحتی از تمامی داروخانه ها و با قیمت مناسب می‌توانید تهیه نمایید. 2 تا 3 قطره از قطره سالین را در هر سوراخ بینی بریزید و 30 تا 60 ثانیه صبر کرده و بعد از آن، بینی نوزاد را تخلیه کنید. توجه داشته باشید، برای راحتی نوزاد، او را به پشت بخوابانید و یک پشتی با ارتفاع کوتاه و یا یک حوله یا لباس تا شده را در پشت شانه های او قرار دهید تا نوزاد، احساس راحتی بیشتری کند.
قطره سالین در تمامی داروخانه ها، معمولا بدون نیاز به نسخه به فروش می‌رسد و بهترین زمان استفاده از آن، قبل از خواب و قبل از غذا دادن به نوزاد است تا قبل از غذا خوردن و خوابیدن، کودک بتواند به راحتی تنفس کند.
قطره آب نمک، سبب نرم شدن مخاط بینی و در نتیجه تسهیل خروج آن، می‌گردد. لطفا از اسپری های ضد احتقان بینی برای نوزاد استفاده نکنید، زیرا نه تنها موثر نبوده و اثر برگشتی دارد و موجب بدترشدن حال نوزاد در طولانی مدت می‌شود، بلکه پزشکان هم این اسپری ها را برای کودکان کمتر از شش سال توصیه نمی‌کنند. ازاسپری های سالین هم بیش از چهار روز پشت سرهم استفاده نکنید زیرا این کار به مرور موجب خشک شدن بینی نوزاد و بدتر شدن اوضاع می‌گردد.
2. یک دستگاه بخور را کنار تخت نوزاد قرار دهید
پیش تر اشاره کردیم که از علت‌های اصلی گرفتگی بینی نوزاد، خشکی بینی است. به همین علت، استفاده از بخور گرم، به مرطوب شدن مخاط بینی نوزاد کمک می‌کند. دقت داشته باشید که بخور را به صورت روزانه تمیز کرده و دستگاه بخور را به صورت روزانه تمیز کرده و دستگاه بخور را در اتاق نوزاد و کنار تخت نوزاد قرار دهید تا خواب آرامشی را برای نوزاد به ارمغان آورد.
3. استفاده از شیشه های مکنده مخصوص بینی نوزاد را برای تمیز کردن بینی نوزاد
استفاده از پوآر یا شیشه های مکنده مخصوص نوزادان، بسیار کمک کننده است. برای استفاده درست از اسپیراتور، در ابتدا هوای داخل شیشه مکنده را خارج کرده و به آرامی سر پوآر را به داخل بینی نوزاد فرو کنید، لطفا این کار را به آرامی و با دقت و تمرکز کافی انجام دهید، زیرا قسمت های داخلی بینی نوزاد، بسیار حساس و آسیب پذیر است. همین که پوآر را در ابتدای بینی قرار دهید، کفایت می‌کند.جازه دهید که هوا دوباره وارد شیشه شود و همزمان محتویات داخل بینی نوزاد را وارد شیشه کنید و در نهایت محتویات شیشه را با یک دستمال تمیز کرده و برای دفعات بعدی، قابل استفاده باشد. دقت نمایید که پوآر بینی نوزاد را قبل و بعد از هر بار مصرف، به صورت کامل بشویید.
4. مایعات بیشتری را به کودک و نوزاد بدهید
اگر منشا گرفتگی بینی نوزاد، ابتلا به سرماخوردگی است، به علت احتمال ایجاد کم آبی برای وی، با نوشاندن مقادیر زیاد آب و سایر مایعات به نوزاد، از کم آبی بدن نوزاد پیشگیری می‌کنید. بهترین نوشیدنی قطع به یقین آب است، اما آبمیوه های یخ زده گزینه مناسبی برای کاهش گلودرد و کمک به آبرسانی به بدن نوزاد، نیست.
گرفتگی بینی کودک و مراجعه به پزشک
در صورتی که علائم زیر را هنگام گرفتگی بینی نوزاد در کودک خود مشاهده کردید، سریعا به پزشک مراجعه کنید و روند درمان گرفتگی بینی کودک را شروع کنید:
- تب
- راش پوستی
- تورم پیشانی، چشم ها، گونه ها و اطراف بینی بیش از دو هفته
- مشکلات تنفسی یا تتفس تند
- مشکلات شدید در غذا خوردن یا بی اشتهایی
- نوزاد بی حوصله و عصبانی است و مدام گریه می‌کند.
موارد ذکر شده را حتما جدی بگیرید و از یک دکتر برای کمک به نوزاد خود استفاده کنید. گرفتگی بینی جزو مواردی میباشد که زیاد مورد توجه والدین واقع نمی‌شود ولی یکی از مهم‌ترین مسائل در خصوص تنفس کودک و نوزاد است.
سخن آخر
به یاد داشته باشید بیماری یا nasal congestionin the chil موضوعی بسیار مهم است، که اگر قصد استخدام پرستار در منزل را داشتید، حتما توجه داشته باشید که فرد حرفه ای و کار بلد را جذب کنید زیرا رعایت نکردن این موارد می‌تواند موجب ایجاد آسیب های جدی به کودک شود.
سوالات متداول
روشهای رفع گرفتگی بینی نوزاد چیست؟
استفاده از قطره آب نمک (سالین)، یک دستگاه بخور را کنار تخت نوزاد قرار دهید، استفاده از شیشه های مکنده مخصوص بینی نوزاد را برای تمیز کردن بینی نوزاد، مایعات بیشتری را به کودک بدهید.
چرا دستگاه بخور برای نوزاد مفید است؟
به مرطوب شدن مخاط بینی نوزاد کمک می کند. دقت داشته باشید که بخور را به صورت روزانه تمیز کرده و دستگاه بخور را به صورت روزانه تمیز کرده و دستگاه بخور را در اتاق نوزاد و کنار تخت نوزاد قرار دهید تا خواب آرامشی را برای نوزاد به ارمغان آورد.
علائم گرفتگی بینی چیست؟
خرناس کشیدن مداوم و به صورت مکرر هنگام خواب، اختلال خواب و بیدار شدن های مکرر، خس خس سینه هنگام تنفس.
سایر محرک‌ها برای گرفتگی بینی را توضیح دهید؟
محرک‌های مختلفی نظیر مواد شیمیایی، گرد و خاک، دود سیگار، خوشبوکننده ها، اسپری های مو،بخار بنزین، امولسیون، حساسیت بینی می‌شود و ایجاد گرفتگی بینی در نوزاد می‌کند. استفاده از قطره سالین یا قطره آب و نمک، جهت تخلیه مجاری بینی نوزاد بسیار کمک کننده است.
