خواب در کودکان Sleeping in pediatrics از جمله مباحث بسیار مهم و حائز اهمیت در پرورش کودکان است زیرا خواب مفید لازمه انجام فعالیت های روزمره می باشد. نوزادان و کودکان نوپا تا کودکان و نوجوانان در سن مدرسه، برای حضور مفید، موثر و سالم به خواب کافی نیاز دارند. خواب مناسب و کافی در کودکان دغدغه بسیاری از والدین است.
اگر چه این موضوع اثبات شده است که خواب کافی و میزان نیاز به خواب در فردی با فرد دیگر متفاوت است اما اصل خواب موثر و مفید،همواره مورد تاکید متخصصان است.
دستور العمل خواب در کودکان توسط آکادمی پزشکی خواب آمریکا (AASM) راهنمایی های مفیدی در مورد میزان خواب کافی ارائه می دهد، بنابراین در صورتی که فرزند شما در طول روز مدام چرت می زند یا خستگی عمومی دارد، لازم است که خواب در کودک دلبندتان را مورد ارزیابی قرار دهید.
خواب در زندگی کودکان، همچون تغذیه سالم و ورزش کافی، حائز اهمیت است، به علاوه خواب کافی نقش بسیار مهمی در رشد کافی کودک ایفا می کند.
جهت درک موضوع خواب در کودکان، لازم است که به درک مناسبی نسبت به ماهیت خواب در کودک، خواب سالم و با کیفیت در فرزندان خود دست یابیم و به تمام ابعاد زندگی کودک همچون رفتار اجتماعی که خواب در آن، تاثیر ویژه ای دارد، دقت کنیم.
الزامات خواب سالم :
مقدار کافی خواب
خواب بدون وقفه و با کیفیت مناسب
یک برنامه مشخص و با ریتم های شبانه روزی
خواب سالم در کودک، به کودک این امکان را می دهد تا به هنگام بیداری، عملکرد بهینه داشته باشد و آنچه را که درجه هوشیاری مطلوب نامیده می شود، در کودک مشاهده نماییم. منظور از هوشیاری مطلوب، بیشترین میزان توجه را در بر می گیرد که در مورد کودکان شامل توجه و کنجکاوی نسبت به اطراف و محیط به همراه جنب و جوش دوران کودکی می گردد.
زمان خواب و طول مدت خواب هم در کودک، بسته به سن و نیاز وی متفاوت خواهد بود و نیاز به دقت و توجه والدین و پزشک مخصوص کودکان و نوزادان دارد.
دست یافتن به ریتم های منظم در چند ماه اول زندگی کودک، کمی دشوار است اما به تدریج با بزرگ شدن نوزاد و رسیدن به دوران کودکی، شکل خواهد گرفت.
پدران و مادران می توانند در رسیدن به یک ریتم خواب، با تنظیم یک برنامه جمعی و خانوادگی کمک کنند، مبنی بر اینکه تمام اعضای خانواده در یک ساعت مشخص برای خواب اقدام کنند.
لطفا نکات زیر را ود مورد خواب در کودکان در نظر داشته باشید :
۱.کودکان با مشکلات خواب، لازم است تا علت و زمینه مشکلات خواب در آن ها شناسایی شود.
۲.کمبود خواب مداوم و در طول زمان، می تواند تاثیرات شدید و طولانی بر عملکرد مغز داشته باشد.
۳.کودکانی که ضریب هوشی بالاتر دارند، دارای برنامه خواب منظم و طولانی هستند.
۴.برای کودکان بیش فعال، بهبود خواب به صورت چشم گیری در روابط هم سالان و عملکرد تحصیلی وی اثر نهاده و اوضاع را بهبود خواهد بخشید.
۵.خواب سالم بر رشد عصبی تاثیر نهاده و خواب مناسب در کودک، داروی مناسبی برای پیشگیری از بسیاری از مشکلات یادگیری و رفتاری می باشد.
خواب در نوزادان ( از تولد تا ۶ ماهگی) : ۱۸ ساعت
نوزادان که بازه سنی تا ۶ ماه را شامل می شود، تا ۱۸ ساعت در روز را می توانند بخوابند و حتی در طی دو هفته بعد از تولد، می توانند ببشتر هم بخوابند اما هر ۴ تا ۵ ساعت یکبار، کودک جهت تغذیه بیدار می شود.
البته در سن ۶ هفتگی، کودک شما کمی آرام می گیرد و شما شاهد الگوی خواب منظم تر هستند. طولانی ترین دوره های خواب، ۴-۶ ساعت طول می کشد و عموما کودک در عصر ها تمایل به خواب دارد.
۴-۱۲ماهگی :۱۴ تا ۱۵ ساعت در روز
در حالی که حداکثر ۱۵ ساعت در روز برای خواب در کودکان این محدوده سنی مناسب است، اما بیشتر نوزادان تا ۱۱ ماهگی، فقط حدود ۱۲ساعت خواب دارند. ایجاد عادت های خواب مناسب و تشکیل یک روتین و برنامه منظم هدف اصلی است، زیرا کودک شما اکنون بسیار اجتماعی است و الگوی خواب او بیشتر شبیه بزرگسالان است.
نوزادا ن به طور معمول، سه چرت دارند، چرت نیمه صبح، معمولا از ساعت ۹ صبح شروع می شود و در حدود یک ساعت طول می کشد . چرت اواخر ظهر بین ۱۲ ظهر تا ۲ بعد از ظهر به طول می انجامد و چرت دیر وقت، ممکن است از ساعت ۱۵ بعد از ظهر تا ۱۷ عصر به طول انجامد.
کودکان ۱ تا ۳ سال :
هنگامی که کودک به سن ۱۸ تا ۲۱ ماهگی می رسد، نیاز به خواب وی، نسبت به گذشته کمتر شده است و چرت های روزانه دی هم در دو نوبت صبح و عصر خلاصه می گردد.
بیشتر کودکان از حدود ۲۱ تا ۳۶ ماهگی به یک نوبت چرت در طول هفته نیاز دارند. آن ها معمولا بین ساعت ۷ شب می خوابند و صبح ها بین ساعت ۶ تا ۸ صبحبیدار می شوند.
کودکان ۳-۶ سال :
۱۰ تا ۱۲ ساعت در روز
کودکان در این سن، معمولا بین ساعت ۷ تا ۹ شب خوابیده و بین ساعت ۶ تا ۸ صبح از خواب بیدار می شوند، اکثر کودکان در سن پنج سالگی، نیاز به چرت زدن کمتری پیدا کرده و به صورت عمده مشکلات جدید خواب، معمولا به قبل از ۳ سالگی منتهی می گردد.
کودکان ۷-۱۲ سال :
۱۰ تا ۱۱ ساعت در روز
در این محدوده سنی، با انجام فعالیت های اجتماعی، تکالیف مدرسه و مسئولیت های روزمره، زمان خواب به نسبت دوران تولد تا ۶ سالگی کاهش یافته و کودکان در این سن، میانگین به ۱۰ ساعت زمان خواب نیاز دارند.
چه زمانی لازم است جهت اختلال خواب کودکان به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که کودکان، به طور مکرر، دچار بی خوابی و بد خوابی گردید لازم است به پزشک مراجعه شود تا علت زمینه ای بیماری از قبیل استرس، اضطراب و افسردگی مشخص گردد و تمهیدات لازم برای درمان این مشکلات در پیش گرفته شود.
نکاتی برای مدیریت خواب در کودکان و نوزادان :
۱.برنامه منظم جهت خواب در طول شب و جهت واب بعد از ظهر به کمک خود کودک، برای وی تنظیم نمایید.
۲.بهداشت خواب کودک را مراعات بفرمایید، بهداشت خواب شامل مجموعه کارها و اقداماتی است که برای کودک می توان انجام داد تا خواب بهتری داشته باد و این اقدامات شامل :
• عدم مصرف غذاهای چرب و شورو پر کالری در وعده شام
• عدم استفاده از چراغ خواب هایی با نور زیاد در نزدیک تخت کودک
• ایجاد نور و دمای مناسب جهت خواب بهتر کودک
۳. عدم مصرف کافئین و شکر در شب
۴.ورزش منظم روزانه مانند شنا، ورزش و پیاده روی در طول روز برای کمک به خواب بهتر و موثر تر درشب
۵.رعایت فاصله ۳ ساعته بین مصرف شام تا زمان خواب
موسسه پرستاری سلامت اول، با گردآوری مجموعه توانمندی از پرستار کودک ، پرستار سالمند و پرستار بیمار، همواره در تلاش است تا خدمات ویژه ای را به صورت شبانه روزی برای مراقبت از کودکان و سالمندان و بیماران دلبند شما ارائه نماید .
برای اطلاع از جزئیات کار و انجام مشاوره رایگان، با کارشناسان سلامت اول در ارتباط باشید. سلامت اول با دارا بودن مجوز از وزارت بهداشت و سال ها تجربه ارزشمند در ارئه خدمات مراقبتی و پرستاری در منزل، آماده ارائه خدمات به همشهریان گرامی می باشد.
