شستشوی زخم فیستول یک مرحله مهم از درمان این بیماری است. چراکه اگر این کار انجام نشود یا به درستی انجام نشود می تواند به بازگشت بیماری و عود مجدد آن تبدیل شود. البته این حالت خوشبینانه آن است در حالت های بدتر ممکن است عدم شستشوی زخم فیستول منجر به بروز عفونت های حاد شود و درد و مشکلات بسیاری را به همراه داشته باشد و حتی موجب مرگ شود. اگر جراحی فیستول داشته اید حتما برای انجام مراقبت های بعد از عمل از خدمات پرستار در منزل بهره ببرید.
فیستول یک بیراهه غیر طبیعی در بدن است. در اصل یعنی اورگان ها به شکل نا متعارف و به هم وصل شوند و به حریم یکدیگر تجاوز کنند. در بیشتر این مواقع جراحی برای درمان ضروری است. ولی شستشوی زخم فیستول بعد از جراحی نیز اهمیت بسیار بالایی دارد.
فیستول چیست؟
فیستول یعنی یک مسیر غیر طبیعی بین ارگان های بدن. رایج ترین نوع فیستول فیستول مقعدی می باشد اما انواع دیگری از آن نیز وجود دارد. مثلا فیستول رحمی که بسیار خطرناک و آزار دهنده هم هست. در این نوع فیستول، یک مسیر غیر طبیعی بین روده بزرگ و رحم ایجاد می شود که در اثر آن بخشی از محتویات روده وارد رحم می شود. این مشکل هم موجب بروز عفونت های شدید رحمی می شود و هم عوارض چندش آور و آزار دهنده ای دارد. شاید جراحی فیستول را با بواسیر اشتباه بگیرید اما بداند که عمل جراحی بواسیر مربوط به خود مقعد است و فیستول در اطراف آن انجام می شود.
فیستول مقعدی یعنی یک حفره کوچک دیگر در کنار مقعد وجود دارد که به روده بزرگ منتهی می شود و مدفوع به صورت غیر طبیعی و غیر ارادی از آن خارج می شود. غیر ارادی بودن آن به این دلیل است که مقعد به طور طبیعی دارای اسفنگتر (عضلات حلقوی که به صورت ارادی کار میکنند و موجب می شوند انسان بتواند بر روی خروج مدفوع کنترل داشته باشد) است اما کانال غیر طبیعی مجاور آن که روده بزرگ را به فضای خارج بدن وصل میکند، فاقد این عضلات است. این مسیر و کانال غیر طبیعی را فیستول مقعدی می نامند.
درمان فیستول با جراحی
جراحی فیستول موثر ترین روش برای درمان آن است. این جراحی با سه روش می تواند انجام شود. روش های جراحی فیستول عبارتند از:
- فیستولوتومی: سریع ترین و ساده ترین روش جراحی فیستول است که نوعی جراحی سرپایی است. در این روش فیستول را باز میکنند و پس از خارج کردن محتویات چرکین داخل آن، دوباره به گونه ای بخیه میزنند که از داخل به سمت بیرون ترمیم شود.
- چسب فیبرین: نوعی چسب بیولوژیکی مخصوص است که همزمان با درمان عفونت و انسداد حفره، سلول های اطراف فیستول را تحریک میکند تا فیستول ترمیم شوند و فیستول را ببندند
- لیزر: جدید ترین، قطعی ترین و بی دردسر ترین روش جراحی و درمان فیستول. با استفاده از لیزر فیستول را مسدود میکنند.
- ستون گذاری: در این روش فیستول با استقاده از نخ های مخصوص دوخته و پر می شود. در این روش نییز فیستول از درون به بیرون ترمیم می شود.
اما نکته ای که بسیار مهم است شستشوی زخم فیستول بعد از این جراحی ها است. در اصل این شستشو بخشی از فرایند درمان است که اگر به درستی انجام نشود، جراحی فیستول بی اثر می شود و حتی ممکن است بدتر شود. به همین دلیل ما در اینجا نحوه شستشوی زخم فیستول را توضیح داده ایم.
نحوه شستشوی زخم فیستول و ضد عفونی کردن آن
- زخم فیستول را باید فقط با آب گرم بشویید.
- به زخم دست نزنید و مرتب آن را با گاز استریل خشک کنید و تحت پانسمان نگه دارید
- قبل از تجدید پانسمان حتما کرم هایی که پزشک برای شما تجویز کرده است را رو زخم بمالیید.
- استفاده از صابون، شامپو یا هرگونه ماده معطر ممنوع است
- از مالش جای زخم خود داری کنید.
- در 4 یا 5 روز اول پس از جراحی، باید روزی 4 بار شستشوی زخم فیستول انجام دهید و پانسمان آن را عوض کنید در ادامه دوره نقاهت روزی یک بار این کار انجام میشود.
اهمیت شستشوی زخم فیستول
زخم فیستول با زخم های دیگر فرق دارد. زخم فیستول باید از درون به بیرون بهبود یابد. و بسیار مهم است که پوست تازهایجاد شده روی زخم برای بستن مسیر فیستول، به درستی درمان شود. اگر مراقبت و شستشوی زخم فیستول به درستی انجام نشود، ممکن است که مسیر ترمیمی که پزشک در نظر گرفته به درستی طی نشود و فیستول دوباره عود کند یا شاید بد تر از آن با عفونت سنگین مواجه شود.
پوشاندن زخم فیستول با گاز استریل و انجام درست فرایند تعویض پانسمان در اصل بخش مهمی از تکمیل فرایند جراحی است. زخم فیستول حدود دوهفته طول میکشد تا درمان شود. اما در 24 ساعت اول باید استراحت مطلق باشد و به زخم او رسیدگی زیادی شود.
به نقل از clevelandclinic :
روش‌های فیستول مقعدی عموماً روش‌های سرپایی هستند، بنابراین می‌توانید در همان روز به خانه بروید، اگرچه برخی از افراد بعداً باید برای جراحی بیشتر مراجعه کنند. شما باید داروهای مسکن تجویزی را همراه با دستورالعمل هایی برای خودمراقبتی به خانه ببرید. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مکمل های آب و فیبر: داروهای ضد درد می‌توانند باعث یبوست شوند، بنابراین ممکن است پزشک مکمل‌های فیبر را برای جلوگیری از آن تجویز کند. مهم است که اینها را با آب زیاد مصرف کنید.
- حمام سیتز: خیساندن مقعد در حمام سیتز (حمام گرم و کم عمق) حداقل یک بار در روز به تسکین آن و تسریع بهبودی کمک می کند.
- شتشوی زخم فیستول: ممکن است لازم باشد پانسمان هایی را روی زخم خود بمالید تا زهکشی جمع شود و برای تمیز نگه داشتن آن اغلب آنها را عوض کنید
عوارض جراحی فیستول
- فیستول ها هم می توانند در داخل بدن باشند و هم در خارج از بدن اما بیشترین عوارض مربوط به جراحی فیستول مقعدی می شود. عوارض زخم فیستول مقعدی می تواند شامل موارد زیر شود:
- کوچک تر شدن مجرای مقعد و بروز مشکل در دفع مدفوع
- بند نییامدن خونریزی زخم فیستول
- بازگشت دوباره فیستول در صورت انجام ندادن صحیح و منظم شییتشوی زخم فیستول
- ممکن است زخم در 2 هفته بهبود نیابد و دوره بهبودی آن تا 3 ماه هم طول بکشد
- بی اختیاری مدفوع و یا مشکل در ادرار کردن
- احتباس مدفوع به دلیل عدم دفع کامل آن
نکات مهم مراقبت از زخم فیستول
- استفاده از یک بالشت دوناتی شکل در هنگام نشستن
- رژیم غذایی پر فیبر و استفاده از ملین ها
- بهتر است به مدت 48 ساعت هیچ فعالیتی نداشته باشید
- تا حداقل یک ماه پیاده روی را به حد اقل برسانید
- اگر مجبور بودید از خانه خارج شوید گاز استریل همراه داشته باشید تا در صورت لزوم پانسمان را عوض کنید و زخم فیستول را از ترشحات آن خشک نگه دارید.
- تا 48 ساعت بعد از عمل از استحمام خودداری کنید.
- شب هنگام رو پهلو بخوابید.
مواردی که موجب بازگشت دوباره فیستول می شوند
- جراحی نادرست که منجر به عدم ترمیم می شود.
- رژیم غذایی نا مناسب مثل مصرف قند زیاد و غذاهای فراوری شده
- عوامل ژنتیکی در بازگشت فیستول موثر است.
- درست انجام ندادن شستشوی زخم فیستول
- ضربه یا آسیب به مقعد
- بیماری های ضمیمه ای دیگر مثل کولیت و کرون
- یبوست های مکرر و شدید
- عود کردن بواسیر
سخن آخر
شستشوی زخم فیستول اهمیت بسیار زیادی دارد. در حدی که این کار بخش مهمی از فرایند درمان این بیماری است. نحوه شستشوی زخم فیستول در این مقاله توضیح داده شد. درمان فیستول با جراحی انجام می شود و روش های مختلفی برای جراحی فیستول وجود دارد. عوامل خطرزای بازگشت فیستول مهم است و با شستشوی زخم فیستول و ضد عفونی کردن آن بسیار مرتبط است.
سوالات متداول
آیا فیستول دوباره بازگشت میکند؟
بله دلایل زیادی وجود دارد که فیستول دوباره عود کند. عدم شستشوی زخم فیستول یکی از این دلایل است.
آیا فیستول موجب بی اختیاری مدفوع می شود؟
همیشه نه ولی بعضی مواقع بله. جراحی فیستول می تواند موجبآسیب رساندن به اسفنکتر های مقعد شود و این آسیب نیز موجب بیی اختیاری مقعد شود.
شستشوی زخم فیستول چه اهمیتی دارد؟
در حقیقت ایین کار بخش اصلی و شاید مهم تر روند درمان شما است. درست انجام ندادن این کار ممکن است به راحتی کل نتیجه عمل را عوض کند
بهترین روش عمل فیستول مقعد چیست؟
عمل با لیزر و تزریق بافت و چسب مخصوص از از بهترین و بی دردسر ترین کم عوارض ترین روش های عمل فیستول مقعد است
آیا عمل فیستول مقعد خطرناک است؟
اگر رسیدگی های لازم بعد از عمل به درستی انجام نشود می تواند منجر به عفونت شدید شود و این عفونت خطرناک است.
