سکته مغزی؛ علائم سکته مغزی در زنان و مردان

سکته مغزی یا stroke یکی از عارضه‌های ناگوار و خطرناک است که بدون اطلاع قبلی و بدون هشدار اتفاق می‌افتد. این بیماری به طور معمول بدون هیچ علائم شناختی قابل قبولی رخ می‌دهد و به همین دلیل به نام “قاتل خاموش” معروف است. عدم شناخت علائم این عارضه از دلایل اصلی بروز مشکلات برای بیمار است، زیرا اولین علائم این بیماری شبیه به بسیاری از بیماری‌های دیگر است که سبب می‌شود فرد به پزشک مراجعه کند. بنابراین، شناخت و تشخیص سریع علائم اولیه این سکته امری بسیار حیاتی است و می‌تواند زندگی بیمار را نجات دهد.

با شناخت و آگاهی از علائم و نشانه‌های سکته‌ی مغزی، می‌توانید اقدامات اولیه لازم را برای درمان این بیماری پیش بگیرید و از آثار و تبعات ناشی از آن جلوگیری کنید. بعد از بروز این عارضه حضور یک پرستار در منزل در بهبود وضعیت بیمار تاثیر بسزایی خواهد داشت. بنابراین اهمیت داشتن اطلاعات صحیح و دقیق در این زمینه بسیار مهم است. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات کامل و جامعی را درباره این بیماری ارائه دهیم.

سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی در حقیقت به معنی پاره شدن یک رگ خونی در مغز انسان و سپس خونریزی آن است. از سوی دیگر اگر به هر علتی خونرسانی به مغز مسدود شود، نیز این وضعیت به وجود می‌آید. در واقع، پارگی و انسداد، از رسیدن خون و اکسیژن مورد نیاز به بافت مغز جلوگیری می‌کند. خون از طریق گلبول‌های قرمز و پروتئینی به نام هموگلوبین، مواد مغذی و دی‌اکسید کربن را جابه‌جا می‌کند.

هنگامی که اکسیژن به مقدار کافی به بافت مغز نرسد، بافت مغز و سلول‌های آن آسیب می‌بینند و در اثر آن، فعالیت طبیعی آن‌ها به خطر می‌افتد و ممکن است مرگ ناشی از این وضعیت رخ دهد. بنابراین، اعضای دیگر بدن که توسط آن ناحیه آسیب دیده مغز کنترل می‌شوند، فعالیت طبیعی خود را از دست می‌دهند. stroke یک وضعیت اورژانس پزشکی است که به هنگام مشاهده علائم اولیه باید فوراً به بیمارستان منتقل شود. البته با پیر شدن مغز تنها یکی از مسائل پیش رو سکته مغزی خواهد بود. اینکه پیری مغز چیست خود یک مبحث جداگانه است که ما آن را هم پوشش دهده ایم.

در برخی موارد، علائم و نشانه های سکته مغزی ممکن است تا چند دقیقه یا حتی چند ساعت ادامه داشته باشد و سپس بهبود یابند. این وضعیت به عنوان ministroke شناخته شده که ناشی از لخته شدن خون در شریان‌های خونی است.

مینی سکته‌ ی مغزی علائمی مشابه دارد، اما علائم آن خود به خود از بین می‌روند. به عنوان مثال، در صورتی که یک مینی سکته‌ی مغزی با درد همراه باشد، احتمالا درد بعد از گذشت چند ساعت بهبود می‌یابد. اگرچه مینی سکته خطر جدی ایجاد نمی‌کند، اما به هر حال باید با جدیت مورد توجه قرار گیرد. تقریبا یک سوم از افرادی که بعد از ministroke موفق به درمان نمی‌شوند، بعد از یک سال دچار سکته‌های مغزی می‌شوند.

انواع سکته مغزی

متخصصین انواع سکته مغزی را در سه بخش تقسیم می‌کنند؛ سکته ایسکمیک یا انسدادی، حمله ایسکمیک گذرا (TIA) و سکته‌ی مغزی هموراژیک؛ که مراقبت بعد از سکته مغزی برای هر گونه از آن الزامی است. اغلب نوع سکته بر روند درمان و بهبودی بیمار تأثیر بسزایی دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا جزئیات کاملی درباره انواع این عارضه ارائه دهیم.

سکته مغزی ایسکمیک

سکته ایسکمیک، وقتی شریان‌های خونی که به مغز متصل هستند بسته یا باریک می‌شوند، رخ می‌دهد. این انسداد معمولا به دلیل لخته شدن خون در این شریان‌ها ایجاد می‌شود یا اینکه ناشی از ظهور پلاک ناشی از تصلب شرایین است. دو نوع معروف حمله مغزی ایسکمیک شامل سکته ترومبوتیک و سکته آمبولیک هستند. در سکته آمبولیک، لخته خونی که در جای دیگری از بدن تشکیل شده، به سمت مغز حرکت می‌کند. بر اساس آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های آمریکا (CDC)، ۸۷ درصد از سکته‌های مغزی به دلیل انسدادی یا ایسکمیک رخ می‌دهد.

حمله مغزی ایسکمیک گذرا (TIA)

اگرچه حمله ایسکمیک گذرا یا TIA در واقع یک ministroke است و معمولا به عنوان حمله‌ای که جریان خون در مغز به طور موقت مسدود شده، شناخته می‌شود. در این حالت، علائم شبیه به علائم یک سکته کامل مغزی اما به طور موقت و برای چند دقیقه یا چند ساعتی ایجاد می‌شوند و پس از برطرف شدن انسداد خونی، بهبود می‌یابند. براساس آمار CDC، بیش از یک سوم افرادی که TIA را تجربه کرده و اقدام به درمان مناسب نمی‌کنند، در حدود یک سال پس از آن در معرض بروز این عارضه قرار می‌گیرند. بنابراین، اقدامات درمانی سریع و اساسی در این زمینه بسیار حیاتی است.

سکته هموراژیک مغزی

اصطلاح “سکته مغزی هموراژیک” برای توصیف وضعیتی استفاده می‌شود که در آن شریان مغز پاره شده و خون از آن نشت کرده است. این حادثه باعث افزایش فشار در جمجمه، متورم شدن مغز و آسیب رساندن به سلول‌ها و بافت‌های مغز می‌شود. حدود ۱۳ درصد سکته‌های مغزی به این دسته تعلق دارند.

پارگی عروق مغز معمولا ناشی از آنوریسم عروق یا ناهنجاری شریانی است که در آن اتصال غیرطبیعی بین وریدها و شریان‌ها وجود دارد. عوامل دیگری مانند مصرف بیش از حد داروهای ضد انعقاد خون، تروما یا رسوب پروتئین در دیواره رگ‌های خونی نیز ممکن است منجر به این وضعیت شوند.

حمله مغزی در کودکان

سکته مغزی می‌تواند در هر زمانی از زندگی انسان اتفاق بیافتد، از زمان تولد تا پیری؛ سکته‌ مغزی در کودکان، به دلیل اختلال در جریان خون به مغز یا خونریزی مغزی اتفاق می‌افتد. این اختلال ممکن است ناشی از انسداد عروق خونی یا انقطاع آن‌ها باشد. وقتی یک بخش از مغز به مقدار کافی خون نمی‌گیرد که مواد مغذی و اکسیژن برای آن منطقه را فراهم کند، سلول‌های مغزی می‌میرند و باعث از بین رفتن کارکرد مغز می‌شود.

سلول‌های مغزی در منطقه متأثر فوراً می‌میرند و سلول‌های اطراف آن منطقه نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند. این مشکل می‌تواند منجر به مرگ سلول‌های مغزی و از دست دادن عملکرد آن‌ها شود. علل سکته‌ی مغزی در کودکان هنوز به خوبی مشخص نیست، اما فرضیه‌هایی وجود دارد که این اتفاق ممکن است ناشی از مشکلات عروق خونی یا لخته‌های خونی در مغز باشد.

علائم stroke در کودکان ممکن است با نشلانه های بزرگسالان متفاوت باشد، اما شامل تشنج، سردرد و تب می‌شود. در نوزادان، stroke معمولاً با تشنج ظاهر می‌شود و گاهی این تشنج‌ها جدی گرفته نمی‌شوند تا زمانی که والدین متوجه شوند که کودک دارای مشکل در حرکت دادن بخشی از بدن است. stroke می‌تواند بر رشد کودک موثر باشد و حتی در سنین بالاتر تاثیر سکته مغزی بر شخصیت نیز قابل رویت است.

سکته مغزی در سالمندان

هر چند ابتلا به سکته مغزی در افراد مسن رایج‌تر است، اما این مشکل می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. شناخت عوامل خطر و علائم آن می‌تواند به پیشگیری از سکته‌ی مغزی کمک کند. تشخیص و درمان زودهنگام می‌توانند شانس بهبودی بیمار را افزایش دهند.

از جمله عوامل خطر برای سکته در سالمندان، سیگارکشیدن است. ترک سیگار می‌تواند خطر ابتلا به این مشکل را کاهش دهد. همچنین، فشارخون بالا یکی از عوامل خطر مهم برای این عارضه در سالمندان است. کنترل فشارخون با تشخیص زودرس می‌تواند از وقوع این مشکل جلوگیری کند.

علاوه بر این، انجام فعالیت‌های بدنی منظم و دوری از استرس نیز می‌تواند به کاهش خطر سکته‌ی مغزی در سالمندان کمک نماید. همچنین، سیستم ایمنی ضعیف و ابتلا به بیماری‌های مختلف نیز می‌توانند خطر ابتلا به سکته را افزایش دهند. بنابراین، توجه به سلامتی و انجام اقدامات پیشگیرانه می‌تواند از وقوع سکته در سالمندان جلوگیری کند. انتقال به خانه‌های سالمندان، مراقبت و کنترل سلامتی می‌تواند باعث بهبود و پیشگیری از این مشکل شود.

علائم سکته مغزی

در صورت بروز یا مشاهده علائم و نشانه های سکته مغزی، باید اهمیت ویژه‌ای به زمان شروع علائم داده شود، زیرا برخی از درمان‌ها تنها در صورت تجویز در ابتدای stroke تاثیرگذار خواهند بود. علائم و نشانه‌هایی که باید توجه ویژه‌ای به آن‌ها داشته باشیم عبارتند از:

• اشکال در تکلم و فهم: مشکلات در تلفظ، درک و فهم کلمات.
• فلج یا بی‌حسی: بلافاصله بعد از سکته، احساس فلج یا بی‌حسی در صورت، دست‌ها یا پاها.
• مشکلات بینایی: مشکلات ناگهانی در دید یا دوبینی.
• سردرد شدید: سردرد ناگهانی و شدید همراه با سایر علائم.
• مشکل در راه رفتن: ناتوانی و افتادگی در راه رفتن.

اگر علائمی از موارد فوق در خود یا دیگران مشاهده کردید، بدون تعویق و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در صورت شک داشتن، از شخص مشکوک به سکته بخواهید:

• لبخند بزند. آیا همه عضلات صورتش به درستی حرکت می‌کنند یا خیر؟
• هر دو بازوی خود را بالا بیاورد، آیا یک بازو به سمت پایین منحرف می‌شود؟
• یک عبارت ساده را تکرار کند، آیا کلمات نامفهوم است؟

اگر هر یک از این نشانه‌ها مشاهده شد، فوراً با تیم اورژانس تماس بگیرید و به مرکز بهداشتی نزدیک‌تر مراجعه کنید. سایر علائم این عارضه از جمله سرگیجه، سردرگمی، افزایش بی‌قراری، مشکلات بینایی، عدم تعادل و مشکل در راه رفتن، سردرد شدید و پیوسته، تشنج، حالت تهوع یا استفراغ هستند که توصیه می‌شود پس از مشاهده آن، فورا با خدمات اورژانس تماس بگیرید. این نشانه‌ها ممکن است نشانه‌های جدی از آسیب مغزی باشند که نیاز به اقدام سریع دارند.

اگر از تدابیر مقابله با عوارض طولانی مدت و ناتوانی، اطمینان حاصل نموده و از استفاده از داروهای ضد لخته به صورت زودهنگام مطمئن شدید، بهتر است در زمانی مناسب، به متخصصان در بیمارستان مراجعه کنید. درمان زودهنگام، شیوه‌ای موثر برای کاهش خطرهای ناشی از سکته‌ها است.

علائم سکته مغزی گذرا

علائم سکته مغزی گذرا در افراد متفاوت بوده که به طور کلی اصلی ترین نشانه ها و علائم این نوع سکته به صورت زیر می باشد:

• عدم داشتن تعادل 
• بی حسی و درد دست ها 
• داشتن مشکل در حرکت و راه رفتن
• فراموشی ناگهانی
• عدم توانایی درک کردن فرد

در صورت داشتن هر کدام از علائم سکته مغزی گذرا برای جلوگیری از عوارض و خطرات بیشتر سریعا به مراکز درمانی و اورژانس ها مراجعه کنید.

علائم قبل از حمله مغزی

تشخیص نشانه ها و علائم قبل از وقوع سکته مغزی همچون علائم کوچک شدن مغز می‌تواند به شناسایی زودهنگام این وضعیت خطرناک کمک کند. این علائم ممکن است در طول زمان پیش از سکته ظاهر شوند و باید به ان‌ها توجه شود.

• تاری دید یا مشکلات در بینایی، دیدن نقاط سیاه
• ضعف یا فلج ناگهانی در یک یا دو طرف بدن
• سردرد ناگهانی، شدید و بی سابقه
• افتادن یا تعریق بیش از حد، عدم توانایی در حفظ تعادل، گیجی و مشکلات در حرکت
• مشکل در تلفظ کلمات، ناتوانی در فهمیدن صحبت‌های دیگران یا ارتباط برقرار کردن
• درد قفسه سینه

نشانه های اولیه سکته مغزی

علائم اولیه سکته مغزی به عللی بستگی داشته و ممکن است ناگهانی ظاهر شوند. این علائم معمولا در لحظه وقوع سکته‌ مغزی یا در عرض چند دقیقه اولیه ظاهر می‌شوند. برخی از نشانه‌ های اولیه این بیماری عبارتند از:

• فلج یا ضعف یک یا هر دو طرف بدن، احساس ضعف در عضلات یا کاهش توانایی در حرکت
• مشکلات در گفتار، ناتوانی در درک صحبت دیگران و عدم توانایی در برقراری ارتباط صحیح، مشکل در تلفظ کلمات
• سردرد شدید و بی‌سابقه، به خصوص اگر همراه با سایر نشانه‌ها باشد
• افزایش تاری دید، مشاهده نقاط سیاه و یا از دست دادن بینایی چشم
• سرگیجه و تعادل ضعیف
• مشکلات در بلعیدن
• تاثیر سکته مفزی بر شخصیت فرد

علائم سکته مغزی در مردان

بعضی از روش‌های درمانی اگر فوراً پس از شروع سکته مغزی انجام شوند، بسیار موثر خواهند بود. بنابراین، شناختن علائم سکته بسیار حیاتی است تا بتوانید به سرعت واکنش نشان دهید. علائم و نشانه های رایج این عارضه در مردان عبارتند از:

• فلج اندام‌ها
• بی‌حسی یا ضعف در حرکت دادن یکی از اعضای بدن مانند دست
• مشکل در گفتار یا درک آن
• حالت گیجی
• ناتوانایی در صحبت کردن
• مشکلات بینایی مانند دید تاری و دوبینی در یک یا هر دو چشم
• دشواری در راه رفتن
• از دست دادن تعادل یا هماهنگی
• ابتلا به سرگیجه
• سردرد‌های ناگهانی شدید و بی‌دلیل

در صورت بروز این علائم، حتماً نیاز به درمان اورژانسی دارید. اگر شما یا اطرافیان‌تان از علائم گفته شده رنج می‌برید، بلافاصله به کسی بگویید یا اینکه خودتان با شماره 115 تماس بگیرد. سرعت عمل و داشتن آگاهی لازم، می‌تواند کلیدی برای پیشگیری از آسیب دائمی یا موقت به مغز، ناتوانی یا معلولیت طولانی‌مدت و حتی مرگ باشد.

به نقل از nhs :

علائم و نشانه های سکته مغزی از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما معمولاً به طور ناگهانی شروع می شود. از آنجایی که قسمت های مختلف مغز قسمت های مختلف بدن شما را کنترل می کند، علائم شما به قسمتی از مغز که تحت تاثیر قرار گرفته و میزان آسیب بستگی دارد. علائم اصلی سکته مغزی را می توان با کلمه FAST به خاطر آورد:

صورت (face) :- ممکن است صورت از یک طرف افتاده باشد، ممکن است فرد نتواند لبخند بزند یا دهان یا چشمش افتاده باشد.
بازوها (arm) :ممکن است فرد نتواند هر دو بازو را بلند کند و به دلیل ضعف یا بی حسی در یک بازو نگه دارد.
گفتار (speak): گفتار آنها ممکن است نامفهوم یا درهم باشد، یا ممکن است فرد علیرغم اینکه بیدار به نظر می رسد، اصلا نتواند صحبت کند. آنها همچنین ممکن است در درک آنچه شما به آنها می گویید مشکل داشته باشند.
زمان (time): وقت آن است که در صورت مشاهده هر یک از این علائم یا علائم، فوراً 999 را شماره گیری کنید.
برای همه مهم است که از این علائم و نشانه ها آگاه باشند، به خصوص اگر با فردی که در گروه پرخطر قرار دارد زندگی می کنید یا از او مراقبت می کنید، مانند فردی که مسن است یا دیابت یا فشار خون بالا دارد.

علائم سکته مغزی خفیف در زنان

علائم سکته مغزی در مردان و زنان تقریبا مشابه است؛ اما برخی از زنان علائم متفاوتی را نیز تجربه می‌کنند. نشانه های سکته مغزی ممکن است بار اول چیز خاصی نباشد؛ اما اگر به دفعات تکرار شود شما را به خطر خواهد انداخت. سعی کنید علائم گفته شده را جدی بگیرید تا از بروز مشکلات این چنین در خود و اطرافیان‌تان جلوگیری کنید.

• غش
• خستگی
• سرگردانی
• ضعف عمومی در دو طرف بدن
• مشکل در حافظه

نشانه سکته مغزی خفیف

تشخیص اینکه آیا شما یا شخص دیگری دچار سکته مغزی خفیف شده‌‌اید یا خیر، بستگی به محل و شدت انسداد عروق خونی دارد. در برخی موارد، ممکن است سکته‌ی مغزی خفیف رخ داده که در عرض چند دقیقه یا ساعت از بین می‌رود. اما نباید این نشانه‌ها را نادیده بگیرید، زیرا ممکن است نشانه‌های خطر سکته‌ی مغزی بیشتری باشند. به‌عنوان نشانه‌های سکته‌ی مغزی خفیف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دشواری در صحبت کردن، تلفظ نادرست کلمات یا درک صحیح جملات
• مشکلات در تشخیص حس، مانند کاهش حس در یک یا هر دو طرف بدن
• ضعف یا فلج در یک یا دو طرف بدن
• سردرد ناگهانی و شدید
• مشکلات در بینایی، از دست دادن بینایی یک یا هر دو چشم، دوبینی یا کاهش دید
• سرگیجه یا احساس عدم تعادل

علائم سکته مغزی شدید

علائم سکته مغزی شدید، نشانه‌های جدی هستند که نیاز به توجه و درمان فوری دارند. این نشانه‌ها ممکن است شامل فلج و ضعف شدید، مشکلات شدید در گفتار و بینایی، سردرد شدید، سرگیجه شدید و عدم تعادل باشند. به طور خاص، فلج و ضعف شدید صورت و بدن، مشکلات شدید گفتاری و بینایی، عدم تعادل شدید و فراموشی از جمله علائم سکته شدید مغزی هستند. بعضی از بیماران نیز ممکن است سمت چپ یا راست بدنشان فلج شده باشد.

به علاوه، سکته می‌تواند منجر به خلق و خوی بد، مشکلات بلع و حتی stroke خاموش شود. مشکلات بلع نیز شامل ضعف عضلات بلع، عدم هماهنگی در حرکات عضلات بلع و عدم تشخیص صحیح موقعیت غذا و مایعات در دهان هستند.

در نهایت، stroke خاموش نیز یک وضعیت خطرناک است که معمولا به علت نادیده گرفته شدن علائم، تشخیص داده نمی‌شود. بنابراین، اگر احساس کاهش قدرت در عضلات، لرزش، سختی در راه رفتن، مشکلات در گفتار یا بینایی، یا سردرد ناگهانی و شدید داشتید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. بهتر است همواره به علائم و نشانه‌های این سکته توجه کرده و در صورت وجود هر گونه علامت شدید، فورا به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. این کار می‌تواند به سلامت شما کمک شایانی کند.

نشانه های حمله مغزی در سالمندان

نشانه های اولیه سکته مغزی در افراد سالمند، معمولا به صورت ناگهانی و با شدت متفاوتی ظاهر می‌شوند. برخی از این علائم شامل از دست دادن حافظه، سرگیجه همراه با تهوع یا استفراغ، سردرگمی، ضعف یا بی‌حسی در بازو، پا یا صورت (به طور خاص در یک طرف از بدن)، گفتار غیرنرمال یا ناخوانا، سردرد شدید و غیرمعمول، مشکل در درک مطلب، از دست دادن بینایی یا بروز مشکلات در بینایی است.

بهترین اقدامات برای پیشگیری از سکته مغزی شامل آگاهی از عوامل خطر، پیروی از توصیه‌های پزشک و اتخاذ یک سبک زندگی سالم است. اگر تجربه سکته یا حمله ایسکمیک گذرا را داشته باشید، این اقدامات می‌توانند در جلوگیری از سکته مجدد مفید باشند. همچنین، مراقبت‌های دریافتی در بیمارستان و پس از آن نیز ممکن است در این زمینه تأثیرگذار باشند. راهکارهای پیشگیری از حمله مغزی از جمله روش‌های پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی نیز محسوب می‌شوند. به طور کلی، توصیه‌های مربوط به پیشگیری از این عارضه عبارتند از:

• کنترل فشار خون
  کاهش فشار خون می‌تواند به جلوگیری از سکته و حمله ایسکمیک گذرا کمک کند. این اقدام از طریق تغییرات در رژیم غذایی، ورزش و در صورت نیاز، مصرف داروها انجام می‌شود.
• کنترل دیابت
  از طریق رژیم غذایی، ورزش و در صورت لزوم، مصرف داروها به کنترل دیابت در سالمندان کمک می‌شود.
• مصرف میوه و سبزیجات
  یک رژیم غذایی غنی از میوه و سبزیجات می‌تواند خطر سکته را کاهش دهد.
• کاهش کلسترول و چربی
  از تغییرات در رژیم غذایی برای کاهش کلسترول و چربی‌های اشباع استفاده می‌شود. در صورت نیاز، ممکن است پزشک داروهای مرتبط را تجویز کند.
• پرهیز از نوشیدن مواد الکلی و مخدر
  نوشیدن الکل، عملکرد مغز را مختل کرده و موجب stroke می‌شود. پس باید مواد الکلی و مخدر را حذف کنید.
• ترک سیگار
  ترک سیگار می‌تواند خطر سکته را کاهش دهد و بهبودی را تسریع بخشد.
• حفظ وزن سالم
  اضافه وزن ممکن است عوامل خطر سکته را افزایش دهد.
• ورزش منظم
  ورزش هوازی به کاهش خطر سکته کمک می‌کند و سلامتی عمومی را بهبود می‌بخشد.
• درمان آپنه خواب
  در صورت وجود آپنه خواب و از خواب پریدن کودکان، درمان مناسب ضروری است.

با رعایت این توصیه‌ها، می‌توانیم بهترین اقدامات برای جلوگیری از stroke را انجام دهیم و سلامتی خود را حفظ کنیم.

درمان سکته مغزی

بر اساس گزارش‌های موجود در انجمن سکته مغزی در کشور آمریکا، حدود 10 درصد از افرادی که این سکته را تجربه کردند، بهبود کاملی پیدا کرده؛ در حالی که 25 درصد دیگر با مشکلات جزئی بهبود می‌یابند. اهمیت و سرعت شروع فرایند بهبودی و توان‌بخشی سکته بسیار زیاد است. این فرایند بهتر است که در بیمارستان و توسط یک تیم مراقبتی که وضعیت فرد را ارزیابی و تثبیت کند، آغاز شود.

توانبخشی در درمان سکته مغزی

توانبخشی در درمان سکته مغزی مهم است و شامل گفتاردرمانی، فیزیوتراپی، کاردرمانی و شناخت درمانی می‌شود.

• گفتار درمانی
  سکته بر عملکرد گفتار و زبان تأثیر منفی دارد. افرادی که دچار این اختلال شده‌اند، با یک متخصص گفتار و زبان همکاری خواهند کرد تا مهارت‌های صحبت کردن خود را بهبود بخشند. همچنین، اگر ارتباط کلامی برای آن‌ها دشوار باشد، متخصص به آن‌ها کمک می‌کند تا راه‌های جدیدی برای ارتباط برقرار کردن را تجربه کنند.
• شناخت درمانی
  پس از سکته، تغییراتی در تفکر و استدلال افراد ممکن است رخ دهد که باعث تغییرات رفتاری و خلقی شوند. کاردرمانگر با افراد کار می‌کند تا الگوهای فکری، رفتاری و مدیریت پاسخ‌های عاطفی خود را بهبود بخشند.
• کار درمانی
  در برخی از موارد، سکته باعث کاهش توانایی های حسی فرد می‌شو. این امر می‌تواند باعث عدم احساس چیزهایی مانند دما، فشار یا درد شود. کاردرمانگر به افراد کمک می‌کند تا با این تغییرات سازگار شوند.
• فیزیوتراپی
  ضعف عضلات یکی از اثرات جانبی سکته‌ی مغزی است که می‌تواند باعث کاهش توانایی حرکتی فرد شود. فیزیوتراپیست با فرد همکاری می کند تا قدرت و تعادل خود را بهبود بخشد و به او کمک می‌کند که با محدودیت‌های خود سازگار شود.

درمان دارویی حمله و سکته مغذی

اگر تجربه‌ای از حمله مغزی ایسکمیک یا TIA داشته‌اید، پزشک ممکن است داروهایی را تجویز کند که برای کاهش خطر ابتلا به سکته مناسب هستند. این داروها شامل موارد زیر می‌شوند:

1. داروهای ضد پلاکت
   این داروها پلاکت‌ها را که لخته ایجاد می‌کند، کنترل کرده و از چسبندگی آن‌ها جلوگیری می‌کنند. آسپرین یکی از داروهای معمول در این دسته است. ممکن است پزشک دوز پایین آسپرین به همراه دی پیریدامول را تجویز کند.
2. داروهای ضد انعقاد خون
   این داروها خون را رقیق کرده و خطر لخته شدن آن را کاهش می‌دهند. از جمله این داروها می‌توان به هپارین و وارفارین اشاره کرد. هپارین در مدت کوتاهی پس از حادثه ممکن است در بیمارستان تجویز شود، در حالی که وارفارین برای مدت طولانی‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در حال حاضر، داروهای جدیدتری برای جلوگیری از stroke در افراد با خطر بالای سکته در دسترس هستند که کوتاه‌مدت‌تر و با کمترین عوارض خونریزی همراه هستند. این داروها نیازی به آزمایشات خون منظم ندارند و توسط پزشک نظارت می‌شوند. به همین دلیل مهم است که دستورالعمل‌های پزشکی را دقیقا دنبال کرده و هرگونه عوارض یا سوء‌تأثیراتی را با پزشک خود مطرح کنید.

مراحل درمانی حمله مغزی

درمان حمله مغزی شامل مراحل زیر است:

1. ارزیابی اولیه و تشخیص

• اورژانس: بیمار باید فوراً به اورژانس منتقل شود.
• معاینه فیزیکی: بررسی علائم حیاتی (نبض، فشار خون، تنفس)، معاینه عصبی برای ارزیابی وضعیت هوشیاری و علائم نورولوژیک.
• تصویربرداری: استفاده از سی‌تی اسکن (CT) یا ام‌آر‌آی (MRI) برای تعیین نوع سکته (ایسکمیک یا هموراژیک).

2. درمان فوری حمله مغزی

• داروهای ترومبولیتیک: برای سکته‌های ایسکمیک، استفاده از داروی تزریقی فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA) طی ۴.۵ ساعت اول پس از شروع علائم.
• آنتی‌پلاکت‌ها و آنتی‌کوآگولانت‌ها: استفاده از داروهای ضد لخته خون مانند آسپیرین یا هپارین در صورت عدم امکان استفاده از tPA.
• جراحی: برای سکته‌های هموراژیک، امکان ضرورت جراحی جهت برداشتن لخته خون یا کاهش فشار داخل جمجمه.

3. مدیریت بیمارستانی

• مانیتورینگ: نظارت دقیق بر علائم حیاتی و وضعیت عصبی بیمار در بخش مراقبت‌های ویژه.
• درمان‌های کمکی: کنترل فشار خون، تنظیم سطح قند خون و مدیریت مشکلات تنفسی.
• پیشگیری از عوارض: جلوگیری از عوارض ثانویه مانند لخته‌های خونی، زخم بستر و عفونت‌ها.

4. توانبخشی

• فیزیوتراپی: بهبود حرکت و تقویت عضلات.
• کاردرمانی: بازگشت به فعالیت‌های روزمره و به‌دست آوردن استقلال.
• گفتار درمانی: بهبود مهارت‌های گفتاری و بلع.
• حمایت روانشناختی: کمک به مدیریت عوارض روانی و احساسی ناشی از سکته.

5. پیشگیری ثانویه از حمله مغذی

• اصلاح عوامل خطر: کنترل فشار خون، قند خون، و سطح کلسترول.
• تغییرات سبک زندگی: رژیم غذایی سالم، فعالیت بدنی منظم و ترک سیگار.
• داروهای پیشگیرانه: استفاده مداوم از داروهای آنتی‌پلاکت یا آنتی‌کوآگولانت برای جلوگیری از سکته مجدد.

6. پیگیری و مراقبت بلند مدت از حمله عصبی 

• ویزیت‌های منظم: بازدیدهای منظم با پزشک متخصص برای ارزیابی پیشرفت و تنظیم درمان.
• آموزش بیمار و خانواده: آموزش در مورد مدیریت علائم و علل سکته و نحوه جلوگیری از حملات آینده.

این مراحل به طور کلی برای درمان و مدیریت حمله مغزی به کار می‌روند و هدف از آنها کاهش آسیب مغزی، بازگرداندن عملکردهای از دست رفته و جلوگیری از وقوع حملات مجدد است. این روش‌ها بهبود قدرت بیمار در کنترل حرکات بدنی، استفاده از عضلات، حرف زدن، مهارت‌های روزمره و مشکلات حافظه را ارائه می‌دهند.

عوارض سکته و حمله مغزی

سکته مغزی می‌تواند سبب ناتوانی‌های موقت یا حتی دایمی شود. این واقعیت بستگی به میزان و مدت زمان اختلال در خون‌رسانی به مغز و ناحیه مغزی که تحت تاثیر قرار گرفته، دارد. از جمله عوارض احتمالی این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فلج یا از دست دادن حرکت عضلات: این عارضه می‌تواند منجر به فلج یک طرف بدن یا ناتوانی در کنترل عضلاتی مثل عضلات نیمی از صورت یا یک بازو شود. به نوعی بیمار وارد زندگی نباتی میشود.
• مشکلات در صحبت کردن یا بلعیدن : سکته‌ی مغزی می‌تواند بر کنترل عضلات دهان و گلو تأثیر گذارد و باعث مشکلات در صحبت کردن، بلعیدن یا مصرف غذا شود.
• از دست دادن حافظه یا مشکلات فکری : بسیاری از افراد مبتلا به سکته با کاهش حافظه مواجه می‌شوند و ممکن است مشکلاتی در تفکر، استدلال، قضاوت و درک مفاهیم داشته باشند.
• مشکلات عاطفی: افراد مبتلا به سکته‌ی مغزی ممکن است مشکلاتی در کنترل احساسات خود داشته باشند و حتی دچار افسردگی شوند.
• درد: درد، بی‌حسی یا احساسات غیرمعمول ممکن است در نتیجه سکته در قسمت‌های مختلف بدن ایجاد شود.
• تغییر در رفتار و توانایی مراقبت از خود: بعضی افراد پس از سکته‌ی مغزی بیشتر گوشه‌گیر شده و ممکن است در انجام کارهای روزمره به کمک دیگران نیاز داشته باشند.

در این مقاله از شرکت پرستاری سلامت اول، تمامی نکات درباره حمله مغزی را بررسی کردیم. همانطور که ذکر شد، علت سکته به نوع آن وابسته است. برای بیمارانی که دچار سکته‌ی مغزی می‌شوند، سرعت عمل بسیار حیاتی است. اگر هر یک از علائم و نشانه های سکته مغزی را در عزیزان خود مشاهده کردید، به سرعت با خدمات اعزام پرستار مرد تماس بگیرید. برای درمان مشکلات پس از سکته و تشخیص عوامل خطر، بهتر است به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

سوالات متداول

1. سکته و حمله مغزی چیست؟

یک حادثه ناگهانی است که عروق خونی مغزی را قطع کرده و منجر به آسیب و مرگ سلول‌های مغزی می‌شود.

2. شایع ترین علائم و نشانه های حمله مغزی چیست؟

علائم شایع شامل فلج یا ضعف در یک طرف بدن، مشکل در گفتار یا درک، سردرد شدید، بی‌قراری، عدم تعادل و از دست دادن بینایی است.

3. چگونه می‌توان از حمله مغزی جلوگیری کرد؟

برای پیشگیری از حمله مغزی باید فعالیت بدنی منظم داشته، سیگار نکشید، فشار خون و قند خون را کنترل کنید و میزان سدیم مصرفی خود را چک کنید.

4. آیا سکته مغزی خفیف خطرناک است؟

هرگونه سکته و حمله مغزی خفیف و شدید میتواند خطرناک بوده و نیازمند پیگیری بیماری می باشد.

5. بهترین روش جلوگیری از سکته مغزی در کودکان چیست؟

برای جلوگیری از stroke در بچه ها می بایست اضطراب و استرس آن ها کنترل شود.

6. علائم سکته مغزی در خواب کدام است؟

گیجی در خواب، عدم داشتن توانایی تکلم بعد از بیدار شدن، از خواب پریدن ناگهانی و داشتن ضعف در عضلات از نشانه های سکته مغزی در خواب می باشد.