آفت دهان کودک در حقیقت همان زخم های دردناک ،سطحی و قرمز رنگ که در دهان، بر روی لثه ها، در قسمت های داخلی لب ها و پشت گونه ها یا زبان ایجاد می شود.
اگر زخم ها فقط بیرون لب ها باشد، آفت دهان، محسوب نمی شود. آفت دهان کودکان ازآن دسته بیماری هایی است که والدین را به چالش های زیادی می کشاند. کودک بی حوصله می شود و به علت دردی که ناشی از زخم ها است، نمی تواند به درستی غذا بخورد.
آفت دهان کودک توسط ویروس تب خال، سمپاتوس ویروس و کاندیدا ایجاد می گردد هرچند علت دقیق آن هنوز ناشناخته است.
ما در مجله سلامت اول قصد داریم، شما را با آفت دهان کودک و مراقبت های پرستاری لازم در این زمینه، آشنا سازیم:
نشانه های آفت دهان کودک
۱.این زخم ها دارای مرکز سفید با محوریت قرمز هستند.
۲.اندازه آفت ها معمولا کمتر از 6 میلی متر است.
۳.معمولا درون لب ها و پشت گونه ها ایجاد می شوند.
۴.این زخم ها دردناک بوده و حتی بدون مصرف غذا هم دردناک هستند.
۵.معمولا در هرنوبت،یک آفت دهان در کودک ایجاد می شود و به ندرت، 2 تا 3 آفت ایجاد می شود.
۶.تب یا علامت بالینی دیگری در کودک مشاهده نمی شود.
آفت دهان کودک معمولا دارای یک دوره، 1 تا 2 هفته بوده و به این بازه زمانی جهت درمان نیازمند خواهد بود و درمان های حمایتی تنهاتحمل درد را میسر میکند اما درصورتی که کودک دچارتب یا علایم همراه مانند راش پوستی و ورم غدد لنفاوی شد ،لطفاسریعا به پزشک مراجعه بفرمایید.
این بیماری ،قابلیت سرایت فرد به فرد راندارد، لذا لزومی به مرخصی از مدرسه نیست اما کودکانی که علاوه بر آفت دهان، تب یا علایم همراه مانند راش پوستی و تورم غدد لنفاوی را دارند لازم است که به پزشک مراجعه نمایند، در مقاله بیماری های کودکان علاوه بر صحبت کردن درباره بیماری های رایج در کودک درباره بیماری التهاب دهان در کودکان نیز توضیحاتی را داده ایم .
تفاوت آفت دهان با تبخال
۱.یکی از این جهت که آفت دهان کودک، بیشتر بافت دهان را گرفتار می کند، در حالی که به ندرت توسط زخم های تبخال را درگیر شود.
۲.آفت دهان کودک، مسری نیست درحالی که تب خال بسیار مسری می باشد.
۳.آفت دهان در هر سنی می تواند رخ دهد اما معمولا در 10-40 سالگی برای نخستین بار فرد راگرفتار میکند.
آفت دهان در کودک ممکن است به علت استرس یا آسیب بافتی رخ میدهد. به طوری که آسیب های خفیف مانند گازگرفتن فضای داخل دهان هم به صورت اتفاقی می تواند سبب ایجاد آفت دهان شود.
علل آفت دهان کودک
1.مشکلات کمبود های تغذیه ای مانند کمبود اسید فولیک، ویتامین B12 وآهن
2.بیماری های لوله گوارش
3.حساسیت های غذایی (آلرژی های غذایی)
آفت دهان کودک می تواند باعث ایجاد مشکل در سیستم ایمنی بدن شود. به نظر می رسد، آسیب های دهانی مانند گزش داخل لب و حتی مسواک زدن بیش از حد وشدید سبب آسیب رساندن به حفره دهان وایجاد آفت دهانی در کودک شود.
لوریل سولفات که ماده تشکیل دهنده بسیاری از خمیر دندان ها و دهانشویه ها است، با آفت دهان ارتباط دارد و تصور می شود، زمان بهبودی زخم ها را افزایش می دهد. خاطرتان باشد که در کودکانی که کمتر از 6 سال از خمیر دندان ها و دهانشویه های مخصوص کودک که فاقد فلوراید ولوریل سولفات است، استفاده نمایید.
مراقبت پرستاری آفت دهان کودک
پرستاری از کودک درگیر آفت دهان شامل مراقبت های اصولی و مناسب است. پرستار به کودک کمک می کند که درد کمتری را تحمل کند و از ایجاد دوباره آفت پیشگیری کند.
11 نکته مراقبتی آفت دهان کودک
- استفاده از کمپرس یخ برای بی حس کردن ناحیه دچار آفت دهان در کودک
- تهیه غذاهای سرد و جلوگیری از مصرف غذاهای داغ، تند و یا مرکبات در کودک برای جلوگیری از آفت دهان در کودک
- اجازه ندادن به کودک جهت مصرف غذا های شور مانند چیپس و آجیل
- عدم استفاده از خمیر دندان ها و دهانشویه های حاوی لوریل سولفات توسط کودک
- انتخاب مسواک های نرم و مخصوص کودک
- تهیه لیستی از غذا هایی که کودک به آن ها حساسیت دارد و تنظیم رژیم غذایی مناسب کودک
- پرهیز از مصرف مواد غذایی تند، شور واسیدی مانند لیمو وگوجه فرنگی
- آموزش بهداشت دهان و دندان به کودک
- آموزش استفاده از شستشوی مرتب و مداوم دهان و دندان ها با آب نمک و دهانشویه های معمولی
- استفاده از محلول شیر منیزیوم به عنوان داروهای ضد اسید برای کودک
- کمک به کودک جهت نوشیدن مایعات، مصرف مایعات با استفاده از نی تا حد زیادی به نخفیف درد کمک خواهد کرد.
در مورد آفت دهان نوزادان هم، مطالب بالا صدق می کند. عامل آفت دهان نوزادان، در اکثر اوقات قارچی به نام کاندیدا آلبیکانس است که رنگ آن سفید بوده و بر روی زبان و داخل دهان، ایجاد آفت می کند. بهداشت دهان نوزادان، تنها به لثه ها محدود نمی شود و پدر و مادرها باید در نظر داشته باشند که باید به سقف دهان و کام نرم نوزاد هم توجه کنند.
پیشنهاد مطالعه: گزش حشره ساس چه علایمی دارد و راه های پیشگیری از این آفت برای کودک چیست؟
بیماری شایع افت دهان کودک
آفت دهان نوزاد از بیماری های شایع بوده و شیر خوردن نوزاد را مختل می کند و باعث بی قراری نوزاد می گردد.در مورد آفت دهان نوزادان همچون آفت دهان کودک، با رعایت بهداشت دهان و دندان به راحتی می توان از بروز آفت دهان در کودکان و نوزادان جلوگیری کرد. متخصصان اطفال، بیان می کنند که پیشگیری از بروز آفت دهان بسیار راحت تر از درمان است.
روش درمان خانگی آفت دهان نوزاد
بعضی روش های درمانی خانگی وجود دارد که در درمان آفت تاثیرات بسزایی گذاشته و روند درمان آن را سریعتر می نماید. موارد زیر تعدادی از این روش ها است که توصیه می گردد در درمان آفت کودک مورد استفاده قرار گیرد
- عسل
- ترکیب عسل و زردچوبه
- نارگیل و روغن نارگیل
- روغن حیوانی
- کشک
- آلوئه ورا
- قرقره آب نمک
- عصاره گیاه شیرین بیان
- آبرسانی
- برگ ریحان
- ماست
- سرکه سیب
پرهیز غذایی برای بهبود آفت دهان نوزاد
همانگونه که بیان گردید ضروری است والدین و پرستاران کودک در رژیم غذایی کودک دقت نموده و از دادن غذای گرم به کودک مبتلا به آفت خودداری کنند. همچنین بهتر است در تهیه غذای کودک از هیچگونه ادویه و فلفلی استفاده ننمایند، زیرا این مواد سبب تحریک زخم های دهان کودک میگردد. هر غذایی که طعم های تیزی دارند را برای کودک محدود نمایید. نوع مسواک کودک از اهمیت ویژه ای در بهبود آفت دهان کودک برخوردار است. لازم است از برس های نرم برای دندان و مسواک استفاده گردد.
در صورتیکه آفت بعد از طی مدت یک یا دو هفته یا حتی چند ماه خوب نشد، باید سریعا با پزشک اطفال صحبت نمایید و دلیل این زخم ها را پیدا نمایید. بعضی آفت های دهانی ممکن است در ظاهر آلوده و عفونی به نظر برسند و با تب همراه باشند که علی الخصوص این موارد نیاز به بررسی پزشکی دارد.
به یاد داشته باشید که اگر قصد استخدام پرستار کودک را داشتید، حتما توجه داشته باشید که فرد حرفه ای و کار بلد را جذب کنید زیرا رعایت نکردن این موارد می تواند موجب ایجاد آسیب های جدی به کودک شود. مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن پرستاران کودک مجرب و آگاه آماده خدمت رسانی به کودکان و خانواده های آن عزیزان است. رعایت رژیم غذایی مناسب برای کودکان مبتلا به آفت دهان و هر بیماری جسمی دیگری بسیار مهم است . پرستاران ماهر و با تجربه این مرکز با استفاده از بهتری رژیم غذایی به بهبود آفت دهان کودک و افزایش سلامت کودک کمک می نمایند.
منابع:childrenscolorado.org
سوالات متداول
طول دوره آفت چقدر است؟
اصولا اغلب آفت های دهانی به مدت یک الی دو هفته از بین میروند.
تفاوت اصلی آفت دهان کودکان با تبخال چیست؟
آفت دهان کودکان مسری نیست در حالی که تبخال یک بیماری مسری محسوب میشود.
علل آفت دهان کودک چیست؟
آفت دهان میتواند بعلت کمبود های تغذیه ای مانند کمبود اسید فولیک، ویتامین B12 وآهن، بیماری های لوله گوارش یا حساسیت های غذایی (آلرژی های غذایی)
آفت دهان بچه چه علائمی دارد؟
آفت دهان میتواند باعث ایجاد زخمهایی مانند جوشهای سر سفید که مرکز سفید داشته و اطرافشان قرمز و ملتهب است. معمولا با زخمهای نهایتا ۶ میلیمتری همراه است. آفت میتواند شامل زخمهای داخلی دهان شود نه زخمهایی که روی پوست صورت هستند. دردناک بودن زخمها حتی در صورت عدم مصرف غذا. معمولا در هر بار آفت زدن نهایتاً سه عدد آفت در دهان بچه دیده میشود
چگونه آفت دهان کودکمان را درمان کنیم؟
شربت دیفن هیدرامین، استفاده از دهانشویه و استفاده از یخ از درمانهای خانگی آفت دهان هستند
سلام .نوزاده ۲ماهه من کنار لبش اف زده از امروز میخواستم بدونم چرا ؟؟ وچکار کنم
سلام وقت بخیر
مشاوره پزشکی نداریم اما درصورتی که خدمات مراقبتی در منزل نیاز داشته باشید میتوانید با شماره 1527 داخلی 1 تماس بگیرید
باتشکر
سلامت اول
سلام و خسته نباشید .
دختر من ۵ ساله هست و بتازگی در دهان ناحیه پشت گونه آفت زده .
همسرم که به داروخانه مراجعه کرد و درخواست قطره داد ، بهش نیستاتین دادن که بعد از یکبار مصرف دخترم دچار تهوع و استفراغ و اسهال شد .
من دارو رو قطع کردم اما نمیدونم دنبال قطره دیگه باشم یا بذارم خودش خوب بشه . البته دخترم درد زیادی داره در ناحیه آفت
سلام وقت بخیر
مشاوره پزشکی نداریم اما درصورتی که خدمات مراقبتی در منزل نیاز داشته باشید میتوانید با شماره 1527 داخلی 1 تماس بگیرید
باتشکر
سلامت اول
سلام پسرم شش ماهشه چیزی شبیه آفت تو دهنش هست فقط سفیده و دورش قرمز نیست ولی دکتر میگه دارو نمیخواد آفت نیست یه اصطلاح خاصی کفت متوجه نشدم لطفا راهنماییم کنید
سلام و درود . ممکن است مشکل فرزند شما برفک دهان باشد . این مشکل در نوزادان یک نوع عفونت قارچی است که می توان از روی لکه های سفید بر روی زبان کودک تشخیص داد و با مصرف دارو برطرف می شود. برای تشخیص دقیق و درمان به موقع با پزشک اطفال مشورت بفرمایید .
سلام و خدا قوت.من دختر یک سال و سه ماهه ام مدت یک هفته است که به افت دهان و زبان مبتلا شده و از شیر و غذا افتاده است . بااینکه از ج ش شیرین استفاده کردم برای پاک کردن دهنش و قطره میرتکس زدم هنوز هیچ تاثیر مثبتی ندیده ام چکار کنم
سلام ودرود . برای تشخیص دقیق علت این مشکل با یک پزشک متخصص مشورت نمایید
سلام ببخشید .بچه من ۱۸ ماهش از یه ور داره دندون اسیاب در میاره از یه ور دیگه ۳ روز تب داشت تبش قطع شد دهانش افت زدا نمیدونم چکار کنم بی قراره لطفا راهنمایی کنید .مرسی
بله شربت دیفن هیدرامین کامپوند +یک عدد کپسول تتراسایکلین +یک عدد آمپول دگزامتازون رو داخلش بریزید و خوب هم بزنید .روزی دوبار بدون قورت دادن قرقره کنید .روز سوم کامل آفت از بین میره .
توجه مهم:
برای کودکان زیر ۱۳ سال فقط شربت دیفن هیدرامین کامپوند استفاده بشه و تا یک هفته کامل خوب میشه ….
امیدوارم ترکیب بالا براتون مفید باشه .
با سلام و درود . احتمالا فرزند شما دچار حساسیت های غذایی (آلرژی های غذایی) است. برای تشخیص دقیق علت این مشکل با یک پزشک متخصص مشورت نمایید
من پسرم ۶سالشه تند تند دهانش آفت سفید رنگ میزنه خیلی اذیت میشه نمیتونه غذا بخوره بعد خوب میشه دو هفته بعد بازم آفت میزنه
علتش چی میتونه باشه
یه آزمایش متابولیک و سیستم ایمنی بگیرید. پسر منم اینجوری بود. پیگیری کنید
سلام ب دلیل تجربه ای ک دارم خاستم ب بقیه انتقال بدم
من تمام لب و دهنم زبونم تا گلویم آفت زده بود و هر دکتری رفتم خوب نشد
بعد با یه دکتر ک از دوستان دور بودن و از امریکا اومده بودن مشورت کردم
گفتن یه شربت دیفین هیدرامین و دوتا آمپول دگزا رو.مخلوط کنم و روزی 3بار دهانشویه کنم
این کار معجزه کرد واقعا
من تو اون دوهفته 7کیلو وزن کم کردم چون هیچی نمیتونستم بخورم
برا بچه ها شربت تنها هم خوبه ولی برا بزرگا این راه حرف نداره
ممنون که تجربیات مفیدتان را در اختیار ما قرار می دهید.
سلام. بچه من 2سال ونیم داره و داخل دهان آفت زیادی به همین صورت که گفتید زده دو روز تب داشت خدارو شکر بهتر شده ولی هیچی نمیخوره و شب از درد بیدار میشه لطفا راهنمایی کنید ممنون
سلام دیفین هیدرامین بزنید به جایی که آفت زده
سلام من پسرم ۱۲ سالش هست همیشه آفت میزنه . و دهانش بوی بدی دارد و پبوست هم دارد .یعنی بخاطر یبوست هست که آفت می زنه
سلام وقت بخیر
مشاوره پزشکی نداریم اما درصورتی که خدمات مراقبتی در منزل نیاز داشته باشید میتوانید با شماره 1527 داخلی 1 تماس بگیرید
باتشکر
سلامت اول
باریکلا، و دم شما گرم👍👍👍
سپاس فراوان از توضيحات كاملتون
ممنون از توجه و حسن نظر شما
بچه من ۱۰ سالشه که تولدش بود و میخواس بریم کنتاکی ولی متاسفانه دهنش افت زده مادرم اومد و دید و گفت افته خمیر دندان میزنه اب پرتقال میخوره ولی الان خمیر دندون میزنه اگه گشنه نباشه لب به چیزی نمیزنه منم چون دوست نداره دلم شکسته شه چیزی که میدم مثل اب نمک رو دهانشویه میکنه. خواهشا راهنمایی کنین
با سلام. برای رفع این مشکل به پزشک متخصص اطفال مراجعه فرمایید.
ممنون از مطالب آموزشی ارزنده پایدار باشید
خوشحالیم که این مقاله مورد رضایت شما واقع شده است
سلام دختر من یک ساله هستش روی دیواره لثه هاش افت زده پکار باید بکنم
سلام وقت بخیر
مشاوره پزشکی نداریم اما درصورتی که خدمات مراقبتی در منزل نیاز داشته باشید میتوانید با شماره 1527 داخلی 1 تماس بگیرید
باتشکر
سلامت اول