آفت دهان نوزاد، به شکل زخم‌ها و التهابات دردناک، سطحی و سفید رنگ بوده که در دهان، بر روی لثه‌ها، قسمت‌های داخلی لب و یا روی زبان ایجاد می‌شود. اگر زخم‌ها فقط بیرون لب باشد، آفت محسوب نشده و ممکن است این بیماری را با تبخال نوزاد اشتباه گرفته باشید. آفت دهان کودک از آن دسته بیماری‌هایی است که والدین را به چالش زیادی می‌کشاند؛ کودک بی‌حوصله شده و به علت دردی که ناشی از زخم‌هاست، نمی‌تواند به درستی غذا بخورد. این بیماری توسط ویروس تب خال، سمپاتوس و کاندیدا ایجاد می‌گردد. در این مقاله از سلامت اول، علائم و تشخیص این بیماری را بررسی کرده و همچنین راهکارهایی را برای درمان خانگی آفت دهان کودکان ارائه خواهیم کرد.
علت آفت دهان کودکان
علت اصلی آفت دهان نوزاد و کودک هنوز مشخص نیست و پزشکان و محصصان نتواسنته‌اند دلیل قطعی و واضخی برای این عارضه معرفی کنند. اما نکته این است که دلایل احتمالی زیادی وجود دارند که می‌توانند در دهان کودک و یا نوزاد شما، آفت را به وجود بیاورند. برای مثال، ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن نوزاد، دندان قروچه و یا برخی از حساسیت‌های غذایی، ممکن است منجر به آفت زدن دهان کودک شوند. همانطور که اشاره کردیم، آفت دهان کودک ممکن است گاها با تبخال اشتباه گرفته شوند؛ اگر شک دارید که زخم به وجود آمده در دهان کودک شما آفت است یا علت دیگری دارد، می‌توانید از پزشک متخصص و یا یک پرستار کودک مجرب برای معاینه و تشخیص دقیق‌تر کمک بگیرید.
علاوه بر این، در برخی منابع عنوان شده است که عامل آفت دهان نوزادان، در اکثر اوقات قارچی به نام کاندیدا آلبیکانس است که رنگ آن سفید بوده و بر روی زبان و داخل دهان، ایجاد آفت می‌کند. در ذیل، عوامل احتمالی شکل گرفتن آفت در قسمت داخلی دهان کودکان را لیست کرده‌ایم:
- حساسیت‌های غذایی: برخی مواد غذایی خاص که در ترکیبات خود، اسید دارند، ممکن است با تحریک غشاهای حساس دهان کودک، موجب پیدایش آفت در دهان شوند. قهوه، مرکبات، شکلات و … نمونه‌هایی از این مواد غذایی هستند.
- کمبودهای تغذیه‌ای: کمبود آهن ذخیره شده در بدن فرزند شما، با زخم‌های مکرر دهان مانند آفت‌ها مرتبط است. کمبود این ماده معدنی در بدن کودک رایج است و ممکن است علائم دیگری از این کمبود مانند پوست رنگ پریده، سیاهی زیر چشم و خستگی را مشاهده کنید. کودک شما به 8 تا 15 میلی گرم آهن در روز بسته به وزن او و شرایط جسمانی خود نیاز دارد. کمبود اسید فولیک یا ویتامین B-12 نیز با آفت دهان کودک مرتبط است.
- عفونت‌های ویروسی و باکتریایی: اگر کودک نوپا یا دانش آموز دبستانی شما مدام دچار آفت می‌شود، ممکن است یک ویروس عامل آن باشد. برخی عفونت‌های ویروسی نیز ممکن است زمینه‌ساز بروز بیماری‌های دهانی در کودکان شوند که آفت نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تشخیص آن بر عهده پزشک می‌باشد.
- ضعف سیستم ایمنی و خود ایمنی بدن کودک: آفت‌های عودکننده که دلیل واضحی مانند بیماری ویروسی یا کمبود مواد مغذی ندارند، ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری خودایمنی در حال ظهور باشد. بسیاری از کودکان مبتلا به بیماری سلیاک و بیماری های التهابی روده با زخم های مکرر آفت مواجه هستند و علاوه بر آن با بسیاری از علائم دیگر مانند خستگی، مه مغزی و درد مفاصل دست و پنجه نرم می‌کنند.
به نقل از webmd.com :
علل آفت دهان کاملاً مشخص نیست، اما شیوع این بیماری از الگوهایی پیروی می کند: برای مثال، دختران بیشتر از پسرها به آفت مبتلا می شوند. آفت‌ها معمولاً نوجوانان را بیشتر از کودکان زیر 10 سال درگیر می‌کنند، اما کودکان کوچک‌تر نیز می‌توانند به آن مبتلا شوند. ممکن است پزشک اطفال نتواند علت دقیق زخم های کودک شما را تایید کند. هیچ کس واقعاً نمی داند چرا آنها توسعه می یابند.
درمان آفت دهان نوزاد شیرخوار
برای درمان آفت دهان کودک، راهکارهایی وجود دارد که با بکارگیری آنها، دیگر نیازی به مراجعه به پزشک نخواهید داشت. قرار دادن یخ بر محل مورد نظر، توجه به رژیم غذایی کودک، استفاده از ترکیبات دارویی خاص و … راهکارهایی درمانی برای این عارضه هستند که در ادامه، کاملا معرفی شده‌اند:
- قرار دادن کمپرس یخ برای بی‌حس کردن ناحیه دچار آفت دهان کودک
- عدم استفاده از غذاهای تند، داغ و حاوی مواد غذایی اسیدی مانند لیمو و گوجه فرنگی
- اجازه ندادن به کودک جهت مصرف غذاهای شور مانند چیپس و آجیل (برای کودکان)
- عدم استفاده از خمیر دندان‌ها و دهانشویه‌های حاوی لوریل سولفات برای کودک
- درمان خانگی آفت دهان کودک با استفاده موضعی از ترکیب آب و هیدروژن پراکساید
- انتخاب مسواک‌های نرم و مخصوص کودکان
- تهیه لیستی از غذا‌هایی که کودک به آنها حساسیت دارد و تنظیم رژیم غذایی مناسب (برای کودکان)
- کمک به کودک جهت نوشیدن مایعات با استفاده از نی (به هیچ وجه تا قبل از 6 ماهگی این کار را نکنید)
- استفاده از محلول شیر منیزیم به عنوان داروی ضد اسید برای کودک
- استفاده از شربت دیفن هیدرامین با مشورت پزشک
- آموزش استفاده از دهانشویه کودکان (البته برای این مورد باید کمی بزرگتر شده باشد)
- استفاده از محلول آب نمک برای ضد عفونی کردن فضای دهان (اگر نوزاد کمتر از 8 ماه دارد بسیار با احتیاط انجام شود تا نوزاد آب و نمک را نبلعد)
علائم آفت دهان نوزاد
آفت دهان، علائمی دارد که همین موارد، وجه تمایزشان با تبخال را رقم می‌زند؛ مهمترین نشانه آفت دهان در کودکان، پیدایش زخم‌های سفید رنگ که اطراف آنها به رنگ قرمر درآمده است در داخل دهان کودک می‌باشد. برای تشخیص و درمان آفت دهان در کودکان، بهتر است به دندانپزشک متخصص کودکان مراجعه کرده و از استفاده از داروهای شیمیایی، بدون مشورت با پزشک متخصص توصیه نمی‌شود.
- آفت دهان نوزاد، سفید رنگ بوده که ممکت است اطراف آن، الهتابات قرمز دیده شوند.
- آفت، در داخل دهان و لثه‌ها ایجاد می‌شود و نه خارج از دهان.
- این زخم‌ها با درد همراه بوده و حتی بدون مصرف غذا هم دردناک هستند.
- اندازه آفت دهان کودک معمولا کمتر از 6 میلی‌متر است.
- تب یا علامت بالینی دیگری در کودک مشاهده نمی‌شود.
جمع بندی
آفت دهان نوزاد، همانند بیماری بهجت زخم‌های سفید رنگ بوده که در بخش‌های داخلی دهان و لب‌ها شکل گرفته و با درد همراه هستند. این عارضه به دلایل نامشخصی به وجود می‌آید و هنوز علت اصلی آن تشخیص داده نشده است؛ اما موضوعی که واضح است، برخی موارد وراثتی ممکن است در پیدایش آفت در دهان کودکان نقش داشته باشند. همچنین مواردی مانند: حساسیت‌های غذایی، رژیم غذایی نامناسب، عفونت‌های باکتریای و ضعف در سیستم ایمنی بدن کودک، از عوامل احتمالی شکل‌گیری آفت دهان در نوزادان می‌باشند.
برای درمان آفت دهان کودکان، راهکارهایی ساده و خانگی وجود دارد؛ استفاده از دهانشویه و محلول آب نمک برای ضد عفونی دهان، استفاده از کمپرس یخ، استفاده از داروهایی مانند شربت دیفن هیدرامین، توجه به رژیم غذایی کودک و … روش‌های پیشنهادی برای درمان خانگی آفت دهان کودکان می‌باشند.
سوالات متداول
آفت دهان نوزاد به چه علت ایجاد می‌شود؟
علت اصلی آفت دهان در کودکان و نوزادان هنوز مشخص نیست اما گفته می‌شود که صفات وراثتی، حساسیت‌های غذایی و عفونت‌های باکتریایی و میکروبی ممکن است از دلایل شکل‌گیری آفت در دهان بچه باشند.
آفت دهان بچه تا چه مدت از بین می‌رود؟
اصولا اغلب آفت های دهانی در مدت زمان یک الی دو هفته از بین می‌روند.
چگونه آفت دهان کودکمان را درمان کنیم؟
شربت دیفن هیدرامین، استفاده از دهانشویه و استفاده از کمپرس یخ، از درمان‌های خانگی آفت دهان بچه هستند.
تفاوت اصلی آفت دهان کودکان با تبخال چیست؟
آفت، در قسمت داحلی دهان شکل می‌گیرد اما تبخال، در قسمت بیرونی دهان به وجود می‌آید.
