تبخال دهان کودک؛ تبخال در نوزادان

تبخال در کودکان و نوزادان، یک بیماری ویروسی بوده که بر اثر ویروس “هرپس سیمپلکس” به وجود می‌آید. این عارضه در قالب تاول و گاها زخم هایی در اطراف دهان کودک و نوزاد و یا روی زبان دیده می‌شود که اکثر افراد آن را با آفت دهان کودک اشتباه می‌گیرند؛ در صورتی که آفت، به شکل تاول هایی سفید بوده که معمولا در قسمت داخلی لب‌ها و لثه‌ها به وجود می‌آید و عمدتا علت آن، ویروس سمپادوس می‌باشد.

تبخال دهان کودک، معمولا در دوران زایمان و از طریق مادر به جنین منتقل می‌شود؛ اما اگر فردی مبتلا نیز کودک را ببوسد و یا با او ارتباط تماسی داشته باشد، ممکن است ویرس هرپس را به کودک انتقال دهد. در ادامه، با تبخال در کودکان، علائم، دلایل شکل گیری و درمان تبخال دهان کودک آشنا خواهیم شد.

ویروس هرپس در کودکان به چه علت به وجود می‌آید؟

همانطور که اشاره کردیم، تبخال دهان نوزادان به دلیل ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می‌شود و به همین دلیل است که نام دیگر این عارضه، هرپس دهانی کودک می‌باشد. این ویروس، به دو صورت وجود دارد؛ هرپس سیمپلکس نوع 1 (HSV-1) و هرپس سیمپلکس نوع 2 (HSV-2). نوع اول آن، از طریق تماس با بزاق یا پوست به دیگری منتقل شده و نسبتا شایع است و در دوران کودکی به انسان منتقل شده که علت پیدایش تبخال دهان کودکان می‌باشد.

در حالی که نوع دوم، زیاد شایع نبوده و صرفا از طریق رابطه جنسی منتقل شده و اندام تناسلی بزرگسالان را درگیر خود می‌کند. در صورتی که مادر و یا پرستار کودک به تبخال مبتلا هستند، بسیار ضروریست که مراقب انتقال سهوی آن به نوزاد باشند.

علت به وجود آمدن تبخال در کودکان

تبخال دهان کودک به دلایل مختلفی می‌تواند ایجاد شود؛ از مهمترین دلایل ایجاد تبخال دهان کودک می‌توان به تماس فیزیکی و انتقال از طریق بزاق دهان اشاره کرد که عمده‌ترین علت انتقال بیماری های ویروسی می‌باشد. علاوه بر این، در حین زایمان نیز احتمال انتقال تبخال در نوزادان وجود دارد که در ادامه، به بررسی کامل این موارد و جزئیات روش های انتقال ویروس هرپس دهانی کودک پرداخته‌ایم:

• تبخال نوزاد در حین زایمان

  اشاره کردیم که ویروس هرپس نوع 2، عامل ایجاد تبخال در کودکان است. اگر مادر برای اولین بار در 6 هفته آخر بارداری دچار تبخال تناسلی شده باشد، نوزاد تازه متولد شده در خطر ابتلا به تبخال است. در صورتی که مادر، به این بیماری مبتلا باشد، احتمال اینکه ویروس را در حین زایمان و از طریق تماس نوزاد با مایعات مجرای تناسلی به او منتقل کند بسیار بالاست و در این صورت، تبخال در کودکان شکل گرفته و پس از گذشت چند روز، کاملا خود را نشان خواهد داد.

• تبخال زدن نوزاد با تماس فیزیکی

  عفونت‌های ویروسی، عموما از طریق تماس فیزیکی قابل انتقال هستند. در صورتی که فرد مبتلا به ویروس هرپس، کودک را بوسیده و یا با او تماس داشته باشد، ممکن است موجب بروز تبخال دهانی در نوزاد و کودک شود. نوزاد در 4 هفته اول پس از تولد بیشترین خطر ابتلا به عفونت تبخال را دارد. در صورت ابتلا به تبخال نباید کودک را ببوسید تا خطر گسترش عفونت کاهش یابد.

• استفاده از ظروف آلوده علت تبخال در نوزادان

  یکی از راه‌های انتقال تبخال دهان نوزاد، از طریق بزاق دهان می‌باشد. در صورتی که برای نوزاد، از ظرفی استفاده کنید که فرد مبتلا به ویروس قبلا از آن استفاده کرده است، احتمال شکل گیری تبخال داخل دهان کودک را بالا برده‌اید. بهتر است ظروف کودک و نوزاد، صرفا مخصوص خودش باشد و از ظروف مشترک بای او استفاده نکنید.

• تبخال کودک در حین شیردهی

  تبخال دهانی نوزاد از طریق شیر مادر نمی‌تواند منتقل شود؛ اما در صورتی که مجرای شیردهی و پوست بدن مادر، آلوده به این ویروس باشد، احتمال انتقال آن وجود دارد. اگر مادری تاول ناشی از تبخال روی سینه خود داشته باشد و با سینه آسیب دیده یا شیر دوشیده شده از سینه آسیب دیده به نوزاد شیر دهد، ویروس تبخال می‌تواند به نوزاد سرایت کند. در صورتی که به این ویروس مبتلا هستید، بهتر است پیش از شیردهی، از آلوده نبودن دستان و پوست بدن خود اطمینان حاصل کرده و از تبخال در نوزادان جلوگیری کنید.

علائم تبخال دهان کودک

تبخال دهان کودکان، در اصطلاح پزشکی، دوره انکوباکسیون دارد؛ بدان معنی که علائم آن، 2 روز الی 2 هفته پس از ابتلا به ویروس دیده می‌شوند. در نوزادان و کودکان، علائم تبخال دهان کودکان، در بازه حدودا 20 روزه کاملا آشکار خواهند شد.

تبخال در نوزادان (Cold sores in children) می‌تواند برای یک نوزاد خردسال بسیار جدی باشد زیرا سیستم ایمنی نوزاد برای مبارزه با ویروس به طور کامل رشد نکرده است. تبخال زبان کودک، از هر 5000 تا 7500 تولد زنده، 1 نوزاد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این نوزادان در طول سال اول زندگی خود معمولاً آنتی بادی هایی علیه ویروس هرپس تولید می‌کنند.

به نقل از وبسایت healthychildren:

Cold sores (also called fever blisters or oral herpes) start as small blisters that form around the lips and mouth. They sometimes appear on the chin, cheeks, and nose, too. After a few days, the blisters usually begin to ooze, then form a crust and heal completely in one to two weeks.

Despite their name, cold sores actually have nothing to do with colds. In children, cold sores are usually caused by the herpes simplex virus type 1 (HSV-1).  Genital herpes is usually caused by a different strain, herpes simplex virus type 2 (HSV-2), although both virus strains can cause sores in any part of the body.

Most people are first exposed to HSV between ages 1 and 5 years of age, and more than half of people in the United States are infected with it by the time they become adults. Beyond the uncomfortable sores that the virus can cause, HSV is usually harmless.

با این تفاسیر، در صورتی که در کودک یا نوزاد دلبندتان، علائم زیر را مشاهده می‌کنید، ممکن است حاکی از شکل گیری تبخال نوزاد باشند:

1. جوش های کوچک زرد رنگ اطراف لب کودک و بالای چانه
2. کاهش سطح انرژی و بی‌حالی کودک
3. درد دهان کودک و التهابات لثه
4. خارش مداوم لب و دهان نوزاد
5. کم شدن میل کودک به غذا
6. ورم گره‌ های لنفاوی نوزاد
7. تب خفیف در نوزاد
8. گلودرد و سرفه

درمان تبخال دهان کودک

تبخال نوزاد را می‌توان با استفاده از داروهای ضد ویروسی که مستقما به داخل رگ نوزاد تزریق می‌شوند درمان کرد که این درمان ممکن است برای چند هفته مورد نیاز باشد. در طول روند درمان، حضور یک پرستار نوزاد در منزل که بطور مداوم مراقب وضعیت و شرایط نوزاد باشد، انتخاب مناسبی می‌باشد. در حین درمان می‌توان به نوزاد شیر داد، مگر اینکه مادر زخم‌های تبخال در اطراف نوک سینه‌های خود داشته باشد. اگر مادر از درمان ضد ویروسی نیز استفاده می‌کند، این مواد ممکن است در شیر مادر دفع شود، اما این داروها از طریق شیر، به کودک منتقل نشده و جای نگرانی وجود ندارد.

روش عنوان شده، یک روش شیمیایی برای درمان تبخال در نوزادان می‌باشد. اگر به دنبال روشی برای درمان خانگی تبخال دهان کودکان هستید، در ادامه با ما همراه باشید.

درمان خانگی تبخال دهان کودکان

• کمپرس یخ برای درمان تبخال زبان نوزادان

یکی از ساده ترین راهکارهای برای درمان تبخال دهان کودک، استفاده از یخ می‌باشد. شما می‌توانید با استفاده از یک تکه پارچه تمیز، یخ را بر روی تبخال نوزاد قرار داده و با پایین آوردن دمای ناحیه عفونت کرده، از رشد و تکثیر ویروس جلوگیری کرده و به مرمر زمان، تبخال را از بین ببرید. علاوه بر این، قرار دادن یخ بر روی تبخال دهانی کودک، میزان خارش دهان را نیز کاهش خواهد داد.

• درمان تبخال دهان کودک با شستشوی محل عفونت

شستن محل عفونت نیز می‌تواند یک راهکار مناسب در درمان خانگی تبخال دهان کودکان باشد؛ با استفاده از یک لیف نرم و مرطوب، محل عفونت و اطراف آن را به آرامی تمیز کنید و پس از اتمام شستشو، لیف را دور بیاندازید.

• درمان تبخال در کودکان با استفاده نکردن از مرکبات و خوراکی های اسیدی

مرکبات و سایر مواد غذایی که در ترکیبات خود اسید دارند، میزان درد و التهاب تبخال دهان نوزاد را افزایش می‌دهند. توصیه می‌شود تا زمانی که کودک شما مبتلا به این عفونت ویروسی می‌باشد، از دادن غذاهای این چنینی به او جلوگیری کنید.

• شستشوی دهان نوزاد با آب نمک برای درمان تبخال در نوزادان

از آنجایی که ویروس هرپس از طریق آب دهان قابل انتقال می‌باشد، می‌توانید اطراف دهان کودک را با استفاده از یک پارچه نرم و بعداشتی و آب نمک، تمیز کنید. با انجام این کار، از انتقال ویروس بر اساس ریزش آب دهان نوزاد و کودک و تکثیر آن جلوگیری خواهید کرد.

• درمان تبخال در کودکان زیر 2 سال با استفاده از پمادهای مخصوص

در نهایت برای تسکین درد و خارش محل عفونت ویروسی دهان کودک و نوزاد، می‌توانید با مشورت پزشک متخصص، از پمادهای مخصوص موضعی استفاده کنید تا به مرور زمان، این زخم ها از بین بروند.

درمان تبخال کودکان در طب سنتی

استفاده از جوش شیرین و خواص سیر یکی از راه های درمان تبخال دهانی کودک در طب سنتی بوده که شما می توانید برای رفع تبخال در نوزادان استفاده کنید. قط توجه داشته باشید که قبل از انجام و استفاده از موارد ذکر شده حتما با فرد ماهر و با تجربه در این زمینه مشورت های لازم را داشته باشید و از تجارب وی استفاده نمایید.

راه های پیشگیری از تبخال در نوزادان

اگر باردار هستید و سابقه تبخال دارید، به پزشک یا مامای خود اطلاع دهید. ممکن است در ماه آخر بارداری برای جلوگیری از شیوع زخم های واژن در حین زایمان نیاز به مصرف دارو داشته باشید. اگر تبخال تناسلی برای اولین بار در 6 هفته آخر بارداری رخ داده باشد، به منظور جلوگیری از تبخال نوزاد، زایمان با سزارین توصیه می‌شود. اگر دچار تبخال شدید یا علائمی از عفونت تبخال دارید، این اقدامات احتیاطی را انجام دهید:

• هیچ نوزادی را نبوسید.
• قبل از تماس با نوزاد دست های خود را بشویید.
• قبل از شیردهی دستان خود را بشویید.
• هر تبخال، ضایعات یا علائم عفونت تبخال را در هر نقطه از بدن خود بپوشانید تا از انتقال ویروس جلوگیری شود.
• اگر احتمال می‌دهید که دچار این مشکل شده‌اید، حتما از پزشک متخصص مشورت بگیرید تا هر چه سریع‌تر تحت درمان قرار گیرد.

آیا تبخال برای کودکان خطرناک است؟

گاهی اوقات تبخال در نوزادان فقط روی چشم، دهان یا پوست نوزاد تأثیر می گذارد. در این موارد، اکثر نوزادان با درمان ضد ویروسی بهبودی کامل پیدا می کنند. اما اگر به اندام های کودک سرایت کند، این وضعیت بسیار جدی تر است. تقریباً یک سوم نوزادان مبتلا به این نوع تبخال نوزادی، حتی پس از درمان خواهند مرد. اگر تبخال گسترده بلافاصله درمان نشود، احتمال مرگ نوزاد زیاد است.

سوالات متداول

تبخال در نوزادان به چه صورت ظاهر می‌شود؟

تبخال در نوزادان در قالب تاول و گاها زخم هایی در اطراف دهان کودک و نوزاد و یا روی زبان دیده می‌شود.

تبخال زبان کودک چه عوارضی دارد؟

اگر تبخال در نوزاد به موقع تشخیص داده نشود، ممکن است ضایعه در تمام سطح پوست گسترش یافته و باعث التهاب سیستم عصبی و آسیب به اندام های داخلی شود.

آیا تبخال دهان کودک واگیردار است؟

بله، تبخال نوزاد نیز مانند هر بیماری ویروسی دیگری واگیردار بوده و با تماس فیزیکی، منتقل می‌شود.

چه عواملی باعث تبخال نوزاد می‌‌شوند؟

عوامل زیادی در ایجاد تبخال نوزادی نقش دارند که عمده ترین آن‌ها، انتقال ویروس در حین زایمان و یا پس از زایمان و از طریق تماس فیزیکی می‌باشد.

آیا تبخال می‌تواند دوباره ظاهر شود؟

ویروس هرپس سیمپلکس می‌تواند برای مدت طولانی در سلول‌های عصبی پنهان بماند. با این حال، عوامل خارجی می‌توانند باعث بروز مجدد این وضعیت شوند.

تبخال نوزاد چگونه درمان می شود؟

استفاده از داروهای ضد ویروسی، بکارگیری درمان های خانگی و رعایت نکات مراقبتی و بهداشتی، روش درمان تبخال در نوزادان می‌باشد.