بیماری روانی mental-illness در سالمندان علائم هشدار دهنده ای دارد که باید مراقب آنها باشید. حال باید بدانیم سالمندان مستعد ابتلا به چه نوع بیماری های روانی هستند؟ بیماری های روانی شایعی که بر سالمندان تاثیر می گذارد شامل افسردگی ، اختلالات اضطرابی و زوال عقل است.
افسردگی
افسردگی در اواخر عمر معمولاً کمتر تشخیص داده می شود زیرا تصور می شود یک جنبه طبیعی از پیری حالتی شبیه به افسردگی است و اغلب به بیماری های دیگر نسبت داده می شود.
علائم افسردگی عبارتند از:
یک دوره طولانی مدت کم خلقی که بیش از دو هفته طول می کشد و با سایر علائم زیر همراه است ، مانند:
- خواب آشفته (مشکل به خواب رفتن یا خوابیدن بیش از حد)
- تغییر در اشتها (کاهش یا افزایش اشتها)
- مشکل در تمرکز
- از دست دادن علاقه به فعالیتهایی که در گذشته از آنها لذت می برد
- کمبود انرژی
- احساس بی ارزشی یا گناه بیش از حد
- افکار خودکشی
ویژگی های بالینی که به طور خاص در افسردگی در افراد سالمند دیده می شود عبارتند از: احساس غم و اندوه ، مشکلات برجسته جسمی مانند یبوست با عملکرد نامرتب روده ، نگرانی های بهداشتی غیر قابل توضیح ، ویزیت های متعدد ، مراقبت های اولیه بدون رفع مشکلات ، افزایش احساس درد ، مشکلات شناختی و ذهنی مانند حافظه ضعیف ، کناره گیری اجتماعی و کاهش عملکرد ذهنی .
اضطراب
افراد سالمند مضطرب در مقایسه با افراد سالمند غیر مضطرب احساس تنهایی بیشتر ، محدودیت فعالیت بدنی و رضایت کمتری از زندگی خود می کنند. اختلال اضطراب عمومی (GAD) در سالمندان بسیار شیوع دارد.
افراد سالمند مبتلا به اختلال اضطراب غالباً در مورد طیف وسیعی از موضوعات ، مانند خانواده ، سلامتی ، امور مالی ، امور اجتماعی و فردی نگران هستند و معمولا در مورد مشکلاتی نظیر بی قراری ، تحریک پذیری ، خستگی و تنش عضلانی شکایت دارند. اختلالات وسواسی و هراسی در افراد سالمند کمتر دیده می شود.
زوال عقل
زوال عقل اصطلاحی کلی برای کاهش توانایی ذهنی است که به قدری شدید است که در زندگی روزمره تداخل ایجاد می کند. در بیماران مبتلا به زوال عقل ، سلول های مغز با سرعت بیشتری نسبت به حالت طبیعی می میرند ، که منجر به از کار افتادن حافظه ، بدتر شدن عملکرد فکری و تغییرات شخصیت می شود. اما نکته مهم این است که زوال عقل بخشی طبیعی از پیری نیست.
شروع زوال عقل و آلزایمر به تدریج انجام می شود و ممکن است گاهی زوال عقل زودرس باشد و قبل از شروع دوران سالمندی علایم خود را نشان دهد.
علائم آن شامل حافظه کوتاه مدت ضعیف ، پرسیدن مکرر سوالات تکرای ، دشواری در به خاطر سپردن نام ها ، جابجا کردن وسایل و فراموش نمودن جای آنها ، تغییر شخصیت و بدتر شدن عملکرد ذهنی و روحی است.
با پیشرفت بیماری ، بیماران زوال عقل ممکن است توانایی درک مفهوم زمان و تاریخ وقایع را از دست بدهند و سرگردان و تحریک پذیر شوند. در زوال عقل شدید ، حتی ممکن است اعضای خانواده را تشخیص ندهند و برای فعالیتهای روزمره کاملاً به دیگران وابسته شوند.
چه روش های درمانی برای مشکلات روانی سالمندان موجود است؟
افسردگی با استفاده از داروها ، روان درمانی ، یا ترکیبی از هر دو درمان می شود. داروهای ضد افسردگی داروهایی هستند که هدف آنها اصلاح عدم تعادل شیمیایی انتقال دهنده های عصبی در مغز است و گمان می رود مسئول تغییر خلق و خو و رفتار سالمند باشند.
روان درمانی شامل مراحل مختلفی است که در درجه اول به این موضوع توجه می نماید که چه چیزی باعث افسردگی فرد سالمند شده است ، سپس به افکار سالمند توجه می نماید و به او روشی را می آموزد که سبب تغییر تفکر او شده و به دنبال آن رفتار سالمند نیز تغییر خواهد نمود .
به عنوان مثال ، درمان شناختی رفتاری (CBT) با هدف اصلاح احساسات فرد با تصحیح دیدگاه های منفی نسبت به خود ، آینده و محیط انجام می شود.
الکتروشوک درمانی
ECT یک روش درمانی بسیار موثر برای درمان افسردگی است که در صورت وجود پاسخ ضعیف یا عوارض جانبی شدید ناشی از داروها انجام می شود . الکتروشوک در موارد مشکلات جدی روانی مانند خودکشی و امتناع از خوردن غذا انجام می شود.
این روش معمولا برای درمان بیماران ایمن و موثر است ، اما گاهی افراد سالمندی که تحت این درمان قرار گرفته اند دچار عوارض جانبی مانند از دست دادن حافظه کوتاه مدت و سردرگمی می شونند و این مورد به خصوص در کسانی که از قبل نقص شناختی دارند بیشتر دیده می شود .
درمان اضطراب
داروهای ضد افسردگی معروف به مهارکننده های جذب مجدد سروتونین (SSRI) به درمان خط اول اختلالات اضطرابی در افراد سالمند تبدیل شده اند.
به غیر از دارو ، از مداخلات روانشناختی نیز می توان استفاده کرد. این روش شامل آموزش روان درمانی و کارهای حمایتی و همچنین آموزش ریلکس شدن عضلات و تکنیک های تنفس عمیق است. به طور کلی ، درمان شناختی رفتاری (CBT) برای اختلالات اضطرابی موثر و سودمند است .
درمان زوال عقل
هیچ درمانی برای زوال عقل و آلزایمر وجود ندارد. با این حال ، می توان داروهایی را برای کند کردن پیشرفت بیماری در مراحل اولیه ، میانی و حتی بعدی زوال عقل تجویز کرد.
برای درمان افسردگی می توان از داروهای دیگر مانند داروهای ضد افسردگی استفاده کرد. همچنین در حالی که داروهای ضد روان پریشی برای درمان توهم و پارانویا استفاده می شود در زوال عقل نیز مورد استفاده قرار می گیرد .
رویکردهای روانشناختی شامل کمک به جهت دهی به افکار بیماران (جهت گیری واقعیت) یا تمرکز بر خاطرات گذشته (درمان خاطره گویی) است.
با این روش ها مهارتهای شناختی سالمند تقویت می گردد و به دنبال آن مهارت های فرد برای کاهش مشکلات روزمره افزایش می یابد و در نتیجه کیفیت زندگی آنها بهبود خواهد یافت .
اصلاحات رفتاری برای کمک به بیماران در تغییر رفتارهای خاص مشکل ساز اعمال می شود. برای همه شرایط فوق ، مداخلات اجتماعی مانند کار با خانواده مهم است زیرا آنها در درک علت بیماری نقش مهمی دارند و بر نتیجه و مدیریت تأثیر می گذارند.
مراجعه به موسسه های پرستاری مناسب برای دریافت خدمات مراقبت روزانه یا شبانه روزی درمراقبت های بعدی کمک خواهد کرد .
چگونه می توانیم از سالمندان با شرایط بهداشت روان مراقبت کنیم؟
صبور باشید ، گوش کنید و درک کنید ، احترام بگذارید. همه ما با افزایش سن سرعت عمل خود را از دست می دهیم ، عزیزان ما این بیماری را انتخاب نکرده اند . ترسها و اضطرابهای تجربه شده آنها را تشخیص دهید و بشناسید.
حساس و صبور باشید و از آنها توقعات استرس زا نداشته باشید که خیلی سریع بهبود پیدا کنند .
تشویق کنید ، اعتماد به نفس ایجاد کنید و مراحل آهسته پیشرفت در بهیودی را تحسین کنید.
او را تنها نگذارید حمایت گر و همراه باشید .
او را تشویق کنید که داروها را سر وقت مصرف کند و در عین حال در مصرف داروها نظارت داشته باشید و همیشه اطمینان حاصل کنید که طبق برنامه درمان ملاقات با پزشک انجام می شود .
به آنها کمک کنید سبک زندگی سالمی داشته باشند. آنها را به انجام فعالیتهای سرگرم کننده سالم بر اساس علایقشان تشویق کنید. آنها را از مصرف داروهای غیرقانونی ، الکل و استعمال دخانیات منصرف کنید.
به بیمار کمک کنید عوامل استرس زا را شناسایی کرده و با استرس کنار بیاید.
اظهارات مربوط به خودکشی را نادیده نگیرید ، به متخصص بهداشت روان اطلاع دهید ، به او حس امنیت و امید بدهید .
برای بیماران مبتلا به زوال عقل ، مهم است که بدانند در اطرافشان چه اتفاقاتی در حال وقوع است مثلا وجود یک تخته وایت بورد که روی آن برنامه روزانه نوشته شده است و یا یک تقویم بزرگ که برنامه های مهم و یا قرار ملاقات با پزشک روی آن علامت زده شده است .
اطراف او وسایلی قرار دهید که برای او آشنا است مثل ساعت بزرگ دیواری ، عکسهای خانوادگی که روی دیوار یا اطراف او قرار داده شده. حتی یکی از افراد خانواده می تواند با او روزنامه بخواند یا در مورد اتفاقات روز با او صحبت کند همه این فعالیت ها می تواند در کنترل بیماری موثر باشد .
اطمینان حاصل کنید که محیط اطراف بیمار مبتلا به زوال عقل امنیت لازم را دارد این کار خطر سقوط و زمین خوردن را کاهش می دهد.
مرکز پرستاری سلامت اول با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و کادری مجرب و حرفه ای در زمینه ارائه خدمات پرستاری سالمند به صورت شبانه روزی در خدمت شما عزیزان است برای کسب اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید .
