چاقی مفرط در سالمندان obesity-in-the-elderly یک مشکل بسیار رایج است که از هر سه نفر بالای 65 سال یک نفر را گرفتار می کند. علاوه بر خطر ناشی از ظهور بیماری های ارگان ها و سیستم ها، چاقی در سالمندان مجموعه خاصی از مشکلات را مانند از دست دادن ماهیچه و عضلات را نشان می دهد و افزایش چربی به طور مستقیم در افزایش خطرابتلا به امراض مختلف یا حتی مرگ نقش دارد که در بعضی مواقع نیاز به خدمات پرستار سالمند در منزل می شود.
هدف از این مقاله بررسی مکانیسم های چاقی مفرط در سالمندان و هم چنین روش درمانی با هدف حفظ عضلات در این بیماران است. برای بیماران چاق بالای 65 سال ، حفظ ماهیچه و عضلات در اولویت برنامه های کاهش وزن است، زیرا این امر با افزایش مقاومت بدن آنها همراه است. به همین دلیل، کاهش کالری دریافتی همراه با استفاده از پروتئین زیاد توصیه می شود. این هدف را می توان از طریق رژیم غذایی بسیار کم کالری همراه با یک برنامه ورزشی مناسب برای بهبود توانایی عملکرد بیمار به دست آورد.
چاقی مفرط چیست؟
در کشورهای پیشرفته، درصد بالایی از جمعیت هر دو جنس در هر سنی و سطح اقتصادی اجتماعی را تحت تأثیر قرار می دهد و شیوع آن در دهه های اخیر به طور نگران کننده ای در حال افزایش بوده است. بیش ترین آمار چاقی مفرط در سالمندان مربوط به افراد بالای 65 سال ، عمدتا چاقی شکمی که همراه با خطر ابتلا به مشکلات و حمله قلبی در سالمندان رخ می دهد.
علاوه بر این، افراد مسن شرایط خاصی دارند که به افزایش عوارض و مرگ و میر کمک می کند، مانند از دست دادن عضلات و توزیع مجدد چربی بدن که در بافت زیرپوستی کاهش می یابد و و در ناحیه داخل شکم جمع می شود.
تشخیص چاقی مفرط در سالمندان
در افراد مسن به دلیل تغییراتی که در شکل ظاهری بدن اتفاق می افتد ،افزایش مقدار چربی عضلانی و تجمع آن در ناحیه شکم و چاقی مفرط در سالمندان رخ می دهد. هنگامی که در سالمندان بیش از حد بافت چربی داخل شکمی وجود دارد، عوارض نیز افزایش می یابد. در این موارد، دور شکم و سالمندان به طرز قابل توجهی افزایش می کند و در برخی از موارد این چاقی باعث ورم پا در سالمندان نیز می شود.
میزان مرگ و میر در سالمندان با چاقی مفرط
چاقی با بیماری های قابل توجهی همراه است که کیفیت زندگی و امید به زندگی را کاهش می دهد. در افراد مسن ، این عوارض عمدتاً به شکل بیماری های قلبی عروقی بروز می کند.
فشار خون بالا شایع ترین بیماری در چاقی مفرط در سالمندا است، به ویژه در افراد مسن و به ویژه در موارد چاقی شکمی. در مطالعه ای بر روی یک میلیون نفر شیوع فشار خون بالا در افرادی که دارای اضافه وزن بودند 50٪ بیش تر از افراد با وزن طبیعی یا لاغربود .
سایر عوارض شایع چاقی مفرط در سالمندان دیابت سالمندان ، آرتروز، بیماری عروق کرونر و عروق مغزی ، ورم کلیه ، نارسایی قلبی و برخی سرطان ها مانند پستان و آندومتر در زنان و روده بزرگ ، پروستات و راست روده در مردان است.
به همین ترتیب، این بیماران اغلب به دلیل کاهش توده عضلانی علاوه بر مشکلات مفصلی و ناتوانی در فعالیت های روزمره، شکنندگی، دردهای مزمن و پایین آمدن کیفیت زندگی، محدودیت های عملکردی نیز دارند. چاقی مفرط در سالمندان باعث کاهش طول عمر آنان می شود. به دلیل اختلالات قلبی عروقی خطر مرگ در افرادی که اضافه وزن دارند بیش تر است.
مکانیسم چاقی مفرط در سالمندان
همان طور که می دانیم هم زمان با روند پیری تغییراتی در بدن رخ می دهد که با افزایش تدریجی توده چربی و کاهش عضله ها پدیدار می شود. مقدار توده چربی تا 80 سالگی به تدریج افزایش می یابد و سپس تثبیت می شود، در حالی که حجم عضلات از 50- 40 سالگی کاهش می یابد.
تغییرات مشاهده شده در چاقی مفرط در سالمندان که طی سالها اتفاق می افتد شامل کاهش میزان چربی زیر جلدی و افزایش چربی شکمی است. کاهش میزان چربی زیر پوستی به دلیل کاهش تدریجی ظرفیت بافت چربی زیر پوستی برای ذخیره چربی ها، به ویژه در اندام تحتانی است و کاهش حجم عضلانی به معنای از دست دادن قدرت عضلانی و توانایی عملکرد است که کیفیت زندگی سالمندان را پایین می آورد، خطر ناتوانی و مرگ و میر را افزایش می دهد.
درمان چاقی مفرط در سالمندان
ایجاد کاهش وزن در بیماران چاق و مسن وضعیت عملکردی و کیفیت زندگی آنها را بهبود می بخشد و عوارض پزشکی مرتبط را کاهش می دهد. یکی از متداول ترین روش های درمانی ایجاد تغییر پایدار در سبک زندگی سالمندان است. رژیم های کنترل چاقی استاندارد معمولاً همراه با یک برنامه تمرینی و یک سری تغییرات رفتاری با هدف ایجاد انگیزه در بیماران و کمک به آن ها برای رعایت اقدامات بهداشتی-غذایی نشان داده می شوند.
با این حال ، اگرچه این رویکرد برای بیماران چاق در میانسالان و جوانان پرکاربرد است، این اقدامات ممکن است باعث کاهش بیشتر توده عضلانی در بیماران چاق ، مسن و تشدید نقص در عملکرد بدنی شود. این کاهش در جوانان و میانسالان مهم تلقی نمی شود زیرا به دلیل وزن اضافی آنها از توده عضلانی بیش تری برخوردارند، اما در مورد بیماران مسن مهم است. در بیماران مسن ، ترکیبی از رژیم غذایی مناسب و ورزش بدنی، هم در کاهش وزن و هم در کاهش مرگ و میر، بهترین نتیجه را دربر دارد.
به نقل از www.ncbi.nlm.nih.gov که در رابطه با درمان چاقی مفرط در سالمندان :
رویکرد بهینه نسبت به چاقی در افراد مسن مداخله سبک زندگی شامل CR و ورزش شامل AT و RT است. حفظ مصرف پروتئین کافی، کلسیم و ویتامین D توصیه می شود. شواهد کافی برای افراد مسن چاق برای توصیه تستوسترون یا جراحی چاقی در این زمان وجود ندارد. مهارکننده های میوستاتین ممکن است به یک درمان آینده تبدیل شوند و آزمایشات بالینی در حال انجام است.
درمان چاقی در سالمندان با رژیم غذایی مناسب
برای درمان بیماران بالای 65 سال که دچار چاقی مفرط در سالمندان هستند، تغذیه سالمندان شامل محدودیت کالری متوسط و مصرف بالاتر پروتئین توصیه می شود. این از کاهش توده عضلانی جلوگیری کرده و عملکرد کلیه را بهبود می بخشد. دریافت روزانه 1.2 تا 1.5 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن می تواند باعث حفظ عضلات بدن و بافت استخوانی شود.
حفظ یا حتی افزایش تأمین پروتئین و اسیدهای آمینه از طریق رژیم غذایی موثرترین راه های تأخیر یا جلوگیری از کاتابولیسم پروتئین های عضلانی است. علاوه بر این ، عضلات بیماران مسن به مقدار زیادی پروتئین و اسیدهای آمینه برای تحریک ساخت پروتئین نیاز دارند.
مانند هر گروه سنی، استراتژی درمانی برتر در این بیماران تغییر سبک زندگی است که شامل تغییر در رژیم غذایی و افزایش ورزش است. در بیماران چاق و مسن برای انتخاب نوع درمان باید شرایط خاص جسمی آنها در مورد از دست دادن توده بدون چربی، در نظر گرفته شود . پزشکان بالینی می دانند که کاهش وزن ناخواسته ارتباط مستقیمی با مرگ و میر بالاتر در افراد مسن دارد.
با این حال، کاهش وزن ناخواسته ممکن است در افراد چاق در شرایطی مانند دیابت، سکته مغزی و سایر موارد ، اتفاق بیفتد. افزایش چافی مفرط در سالمندان در سنین بالاتر با تغییرات وابسته به سن در شکل بدن ، یعنی افزایش تدریجی توده چربی و کاهش توده بدنی و استخوان همراه است. همچنین احتمال توزیع مجدد چربی در بدن وجود دارد . در این شرایط با افزایش چربی شکمی ،رسوب چربی خارج رحمی در بافت غیر چربی مانند عضله اسکلتی و قلبی ، کبد و لوزالمعده نیز رخ می دهد.
