پیر چشمی بیشتر از آنکه عارضه باشد یک اتفاق طبیعی در روند پیر شدن هر انسان است. پیر چشمی برای همه افراد رخ می دهد ولی شدت آن در افراد مختلف ممکن است کم یا زیاد باشد. پیر چشمی به راحتی با یک عینک قابل درمان است. اما جراحی برای درمان آن اغلب توصیه نمی شود. چراکه احتمالا در آینده نزدیک با آب مروارید همراه باشد و بهتر است که هر دو را یکجا عمل کرد. برای سالمندان مبتلا به این عارضه وجود یک پرستار سالمند می تواند بسیار مفید باشد.
پیر چشمی چیست؟
پیر چشمی به حالتی گفته می شود که به دلیل بالا رفتن سن شخص دیگر قادر نیست اجسام نزدیک را به درستی ببیند. این حالت می تواند از اوایل 40 سالگی شروع شود و در دهه ششم زندگی شخص به اوج خودش می رسد. در واقع پیر شدن و کهولت سن بر روی چشم های ما اینگونه تاثیر می گذارد که اشیاء نزدیک را سخت تر میبینیم. البته این به آن معنا نیست که رخ دادن آن لزوما در 40 سالگی محسوس باشد. در بیشتر مواقع افراد تا وقتی که علائم به اوج خود نرسیده اند متوجه آن نمی شوند.
علائم پیر چشمی چیست؟
دقت کنید که پیر چشمی در قدرت دید شما تاثیر می گذارد. این یعنی دیگر علائم مثل پرش پلک چشم ننمی تواند به پیر چشمی مربوط باشد.
- دور کردن اجسام از چشم ها به منظور مشاهده بهتر
- نیاز بسیار بیشتر از پیش به نور زیاد هنگام انجام کارهایی که ریز هستند مثل مطالعه، خیاطی و…
- خستگی زود هنگام چشم ها و بروز چشم درد یا سردرد یا هردو وقتی برای مدتی به کار های ریز بینانه مثل مطالعه و خیاطی می پردازید.
- اشکال در دیدن تمام اشیاء نزدیک به صورت تاری و نا واضحی
علت پیر چشمی
عدسی چشم در گذر زمان و در معرض نور آفتاب و دائما خم و راست شدن، حالت ارتجاعی خود را از دست می دهد. عدس چشم های ما جنسی انعطاف پذیر دارند. طول و ضخامت آنها توسط چند دست ماهیچه در اطراف خود کنترل می شوند. این ماهیچه ها با کشیدن و خم کردن عدسی به ما کمک می کنند اجسام را در فواصل مختلف ببینیم. حال در دوران سالمندی این ماهیچه ها به شدت تضعیف می شوند و خود عدسی نیز خاصیت ارتجاعی خود را از دست می دهد. به همین ترتیب است که پیر چشمی رخ می دهد.
به نقل از mayoclinic :
عدسی برخلاف قرنیه تا حدودی انعطاف پذیر است و می تواند با کمک یک عضله دایره ای که اطراف آن را احاطه کرده است تغییر شکل دهد. وقتی از دور به چیزی نگاه می کنید، عضله حلقوی شل می شود. وقتی به چیزی نزدیک نگاه می‌کنید، عضله منقبض می‌شود و به لنز نسبتاً الاستیک اجازه می‌دهد منحنی کند و قدرت تمرکز خود را تغییر دهد.
پیرچشمی ناشی از سخت شدن عدسی چشم شما است که با افزایش سن رخ می دهد. از آنجایی که لنز شما انعطاف‌پذیرتر می‌شود، دیگر نمی‌تواند برای فوکوس کردن روی تصاویر نزدیک تغییر شکل دهد. در نتیجه، این تصاویر خارج از فوکوس ظاهر می شوند.
درمان پیر چشمی
درمان پیر چشمی تا حد زیادی به این موضوع بستگی دارد که چه انتظاری از درمان دارید. درمان با انواع لنز و جراحی امکان پذیر است.
- استفاده از عینک های دو دید: احتمال زیاد تا امروز دیده باشید که افراد مسن یا افرادی که در پایان دوره میانسالی قرار دارند از نوعی عینک به نام عینک دو دید دستفاده می کنند که یک خط در وسط آن قرار دارد. این عینک ها از دو نوع عدسی کاملا متفاوت در بالای خط و پایین آن ساخته می شوند. عدسی بالایی مخصوص دیدن اجسام دور و عدسی پایینی مخصوص دیدن اجسام نزدیک است. این رایج ترین درمان برای پیرچشمی به حساب می آید.
- استفاده از انواع لنز: لنز ها نیز مثل عینک عمل میکنند اما دردسر های عینک را ندارند. تنها کافی است لنز را روی چشم خود قرار دهید تا مثل عینک عمل کند. البته ساخت لنز های دو دید کمی پیچیده تر و هزینه بر تر است. به همین دلیل شاید بسیاری از افراد تمایلی به استفاده از این درمان نداشته باشند. انواع دیگری از لنز ها نیز وجود دارد که با یک جراحی، داخل قرنیه چشم قرار میگیرند و دائمی هستند.
- جراحی PRK: اگر بخواهیم تنها دو روش درمانی بسیار موثر برای پیرچشمی نام ببریم یکی از آنها قطعا جرای پی آر کی هست و دیگری کمرا نامیده می شود که آن را در تیتر بعدی توضیح خواهیم داد. پی آر کی پیچیدگی زیادی دارد پس ما در اینجا به اختصار توضیح می دهیم. در این عمل از یک پروتو بسیار ویژه به نام اگزایمر استفاده می شو تا بر روی قرنیه چشم (بیرونی ترین لایه چشم که از نیم رخ، یک قوس شفاف به چشم می دهد) انحنا ایجاد شود. این عمل علاوه بر درمان پیرچشمی در درمان دوربینی و نزدیک بینی نیز بسیار موثر است.
- روش کمرا: دومین روش بسیار موثر در درمان پیر چشمی روش کمرا است. در این روش با استفاده از یک نوع لیزر ویژه به نام فمتوسکند، یک قطعه بسیار ظریف و پیچیده به نام کمرا را داخل قرنیه بیمار قرار می دهند. این روش مزیت های بسیار زیادی دارد از جمله آن که با پیشرفت پیرچشمی دید شخص همچنان خوب باقی می ماند، هم دید دور و هم دید نزدیک در بیمار کاملا تقویت می شود و در نهایت به خاطر هم رنگ بودن این طعه با چشم، از بیرون دیده نمی شود.
پیشگیری از پیر چشمی
حقیقتا پیر چشمی به طور صد در صدی قابل پیشگیری نیست و مثل خود پیری، بخشی از روند پیر شدن و زندگی است. اما با رعایت برخی نکات می توانید سن بروز پیرچشمی را تا حد بسیار زیادی عقب بیندازید و شدت آن را نیز تا میزان قابل توجهی کم کنید. این نکات عبارتند از:
- محافظت از چشم در برابر آفتاب. حقیقتا آفتاب بیشترین تاثیر را هم بر بروز پیر چشمی و هم بر بروز آب مروارید دارد و در طولانی مدت موجب کدر شدن عدسی و از دست رفتن حالت ارتجاعی آن می شود.
- محافظت از چشم ها در برابر پرتو های مصنوعی. این یعنی هنگام استفاده از کامپیوتر و لپ تاپ و… از عینک دارای فیلتر های نور آبی (بلو لایت blue light) استفده کنید چراکه نور آبی این نمایشگر ها برای عدسی و قرنیه مضر است و در طولانی مدت موجب پیر چشمی می شود.
- خواب شبانه کافی و مفید مزایای بسیار زیادی دارد که یکی از آنها جلوگیری از پیرچشمی است.
- از مطالعه یا انجام کار های ریز و ظریف در تاریکی خود داری کنید. مطالعه طولانی مدت به طور مداوم (بیش از دو ساعت) نیز مضر است و باید به چشم ها کمی استراحت داد.
- دیابت و فشار خون دو مورد بسیار مهم و تاثیرگذار در بینایی شما مثل کور رنگی هستند که باید حتما آنها را کنترل کنید.
- آنتی اکسیدان ها به شدت در سلامت عدسی و قرنیه چشم موثر هستند و حتما سعی کنید آنها را به اندازه کافی مصرف کنید. مثل مصرف سبزیجات، مییوه ها، ادویه های مفید، صیفیجات و…
- دوری از ترکیبات کدر کننده ها و سفت کننده های عدسی و قرنیه. این ترکیبات شامل سیگار، الکل یا مواد مخدر است.
سوالات متداول
آیا پیر چشمی درمان دارد؟
بله پیر چشمی را هم می توان با انواع عینک و لنز درمان کرد هم با انواع لیزر و جراحی مثل جراحی PRK و یا روش کمرا
آیا می توان از پیر چشمی جلوگیری کرد؟
به طور کامل و صد در دصد خیر. اما می توان با رعایت یک سری نکات آن را تاحد قابل توجی به تاخیر انداخت و شدت آن را نیز به میزان زیادی کم کرد
علت پیر چشمی چیست؟
تابش خورشید و نور ها و اشعه های مضر دیگر در گذر زمان موجب می شوند که عدسی خاصیت ارتجاعی خود را از دست بدهد و ماهیچه های کنترل کننده آن نیز ضعیف شوند.
