زندگی نباتی یک وضعیت بیهوشی است که در آن شخص بیدار است، اما هیچ علامت هوشیاری از خود نشان نمی‌دهد. او فقط چشم‌های خود را باز نگه می‌دارد و در فواصل زمانی منظم می‌خوابد و بیدار می‌شود. واکنش‌های اولیه او شامل چشمک زدن یا بستن چشم‌ها به دستورات ساده و مستقیم مثل صدای بلند و کشیدن دست‌ها است، اما قادر به انجام کارهای فکری یا آگاهانه نیست.
مراقبت از بیمار زندگی نباتی یا سندروم آپالیک از حساس ترین کارهای مراقبتی است. زندگی نباتی به حالتی گفته می‌شود که فرد بیمار در حالتی بین خواب و بیداری قرار دارد ولی نمی‌تواند نسبت به عوامل محیطی واکنشی نشان دهد. با توجه به وضعیت این بیماران که امکان تغذیه و تحرک ندارند، نحوه مراقبت، نگهداری و پرستاری در منزل از آنها اهمیت بسیار زیادی در کم شدن مدت زمان بستری و بهبود حال آنها خواهد داشت. این افراد نمیتوانند حرف بزنند یا دستورات را دنبال کنند، نمیتوانند اندام‌های خود را به صورت هدفمند حرکت دهند و به محرک‌های دردناک پاسخ دهند. با استخدام پرستار بیمار می‌توانید از بیمار خود نگهداری کنید. برای اطلاعات بیشتر درباره مراقبت از بیمار زندگی نباتی با ما همراه باشید.
به نقل از سایت braininjurycenter:
افرادی که در حالت نباتی یا حداقل هوشیار هستند (MCS) در بیداری، هوشیاری یا هر دو مشکل دارند. تشخیص نادرست می تواند باعث قطع درمان ناکافی یا نامناسب شود. و عدم تجویز درمان های توانبخشی موثر. در بسیاری از موارد آسیب مغزی شدید، بستگان بیمار باید تصمیم بگیرند که آیا آنها را تحت درمان حمایتی قرار دهند یا خیر.
گاهی اوقات زمانی که یکی از بستگان تصمیم می گیرد تجهیزات حیاتی را درآورد، بیمار به تنهایی شروع به تنفس می کند. و حتی برای به دست آوردن هوشیاری کامل بهبودی کامل پیدا کنید. جراحی روی مغز می تواند باعث شود که بیمار به کما یا حالت نباتی برود. حتی با یک فرآیند تصمیم گیری خوب، نتیجه ممکن است چیزی غیرمنتظره باشد.
در مسیر بهبودی، از MCS، تمرکز بر بازیابی هر چه بیشتر عملکرد است. یک بیمارستان توانبخشی حاد شامل تیمی از خدمات با شدت بالا مانند خدمات فیزیکی، شغلی، تفریحی و گفتار درمانی، پزشکی، پرستاری و خدمات عصبی روان‌شناختی است.
وقتی چنین بیمارانی با خانواده به خانه می روند یا خدمات مراقبتی را استخدام می کنند، پزشک عزیز شما ممکن است با شرکت بیمه شما در مورد توانبخشی بستری صحبت کند. مراقبان باید برای ارائه مراقبت از قربانیان در یک گیاه گیاهی یا MCS آموزش دیده و آموزش ببینند.
بیمار با زندگی نباتی
زندگی نباتی چیست؟ یا وضعیت غیرهشیار در اثر از دست دادن هوشیاری فرد به وچود می‌آید. با اینکه در این بیماران ساقه مغزی فعال است اما شخص عملکرد شناختی ندارد و عملا توانایی فکر کردن و پاسخ به محیط اطراف خود را ندارد. با توجه به فعالیت ساقه مغز در این افراد، ممکن است دارای علائمی هم‌چون باز کردن چشم‌ها، پلک زدن و حتی اشک ریختن باشند. علاوه بر این بیماران با زندگی نباتی در خانه یا غیرهوشیار به خاطر فعالیت محدود مغز در قسمت ساقه مغزی ممکن است ناله کنند، غر بزنند و یا این طور به نظر برسند که لبخند بر لب دارند. این موارد در حالتی رخ می‌دهد که این بیماران فاقد هوشیاری و عواطف بوده و امکان پاسخ به محیط خود را ندارند. برای مراقبت و نگهداری از سالمندانی که از این بیماری رنج می‌برند، می‌توان از خدمات پرستار سالمند در منزل سلامت اول استفاده کرد تا بطور تمام وقت مراقب وضعیت این بیماران باشند.
مراقبت از بیمار زندگی نباتی چگونه است؟
پرستاری از بیمار زندگی نباتی نیاز به تجربه و آگاهی زیادی دارد، زیرا قدرت حرکت و انجام کارهای روزمره مانند خوردن، حرکت کردن و دفع مدفوع و ادرار از آنها گرفته شده است. بنابراین، مراقبت‌های ویژه برای آنها شامل موارد زیر می‌شود:
- تغییر وضعیت بدن بیمار برای پیشگیری از زخم بستر
- استفاده از تجهیزات خاص برای حفظ وضعیت بدن و جلوگیری از زخم بستر
- تغذیه از طریق لوله در صورت عدم توانایی در جویدن یا قورت دادن غذا
- کمک به تنفس بیمار با تخلیه مخاط از مجاری تنفسی و تمیز کردن لوله تراکئوستومی
- فیزیوتراپی و ماساژ برای مراقبت از عضلات
- درمان عفونت‌های مجاری ادراری یا تنفسی
نگهداری از افرادی که وضعیت زندگی نباتی دارند، امری سخت و هزینه‌بر است و برای همین برخی افراد تصمیم می‌گیرند بیمار را در خانه نگه دارند. در این صورت، نیاز است که پرستار یا پزشک به صورت منظم برای مراقبت از بیمار به خانه بیایند و تمام تجهیزات مورد نیاز شامل لوله‌های تنفسی و تغذیه، داروها و تجهیزات جانبی در دسترس باشند.
بنابراین، مراقبت از افرادی که به وضعیت زندگی نباتی پایدار می‌روند، نیازمند پیگیری دقیق و مراقبت‌های ویژه است. مشکلات سالمندان ممکن است زیاد باشد، از همین رو استخدام پرستار می‌تواند کمک بسیاری در نگهداری از بیمار زندگی نباتی کند.
وظیفه پرستار بیمار در توانبخشی بیمار زندگی نباتی
از آن‌جایی که بیمار با زندگی نباتی امکان هرگونه تحرکی را ندارد، مشکلات شدیدی برای او به وجود می‌آید. کوتاه شدن ماهیچه‌ها، خشکی مفاصل و زخم بستر از جمله این مشکلات حرکتی است. برای جلوگیری از ایجاد این مشکلات و عوارض ناشی از بی‌تحرکی باید اقدامات زیر را برای بیمار خود انجام دهید:
- ماساژ
هر دو ساعت یک بار عضلات بیمار را ماساژ دهید تا ماهیچه‌ها در اثر تحرک سلامت خودشان را حفظ کنند. علاوه بر این ماساژ دادن عضلات حرکت گردش خون را در بدن افزایش داده و مانع از خشکی اندام‌ها می‌شود.
- پهلو به پهلو کردن بیمار
انسان سالم در حالت خوابیده، هر از گاهی حرکت کرده و از یک پهلو به پهلوی دیگر می‌چرخد. برای جلوگیری از ایجاد زخم بستر، حتما باید حداقل هر 3 ساعت یک بار بیمار را به پهلوی دیگرش بچرخانید.
نکاتی درباره نگهداری از بیمار زندگی نباتی
بیمارانی که وارد زندگی نباتی شده‌اند، بدون در نظر گرفتن وضعیت بیهوشی، احتیاج دارند تا تمامی نیازهایشان تامین شود. این نیاز به حمایت و مراقبت از بیمار زندگی نباتی، بسیار حیاتی است.
در این شرایط، حضور یک تیم متخصص و پیگیر اهمیت بسیاری دارد که بتوانند بهترین مراقبت را برای بیماران زندگی نباتی ارائه دهند. همچنین، نقش افراد خانواده در این فرآیند بسیار حیاتی است، زیرا توانایی آنها در تطبیق با این وضعیت جدید و اتخاذ اقدامات توانبخشی بسیار ارزشمند است.
تفاوت زندگی نباتی با سندروم قفل شدگی
اصلی ترین تفاوت بین این نوع بیمار میزان هوشیاری آنان است. مبتلایان با سندروم قفل شدگی هوشیاری کامل دارند، صدا ها را می شنوند و همه چیز را میبینند و می فهمند. آنها قدرت ادراکی مثل بقیه دارند اما توانایی انجام هیچ حرکتی را ندارند. بیماران سندروم قفل شدگی تنها می توانند چشم های خود تکان دهند و پلک بزنند. اما بیماران زندگی نباتی هوشیاری ندارند و درکی از اتفاقات اطراف خود ندارند. این بیماران نه صدا ها را می شنوند و نه وقایع را می بینند و نه توانایی درک کردن دارند.
مراقبت از بیماران زندگی نباتی کمی پر هزینه تر و پیچیده تر است. دلیل این امر هم آن است که این بیماران به دستگاه هایی نیاز دارند تا حیات آنان را حفظ کنند. دستگاه هایی که تنفس آنان را ثابت نگاه می دارد و علائم حیاتی را نیز ردیابی میکنند. اما بیماران قفل شدگی به این دستگاه ها نیاز ندارند.
سخن پایانی
به پرستاری از بیماران در شرایط زندگی نباتی، اهمیت بسیاری اعطا می‌شود. در این شرایط، بیماران که قادر به برقراری ارتباط زبانی نیستند و نیازمند مراقبت‌های ویژه‌تری هستند، به حمایت و مراقبت‌های حرفه‌ای پرستاران نیاز دارند. پرستاران با داشتن دانش و تجربه کافی در زمینه زندگی نباتی، می‌توانند به بهترین نحو از بیماران در این شرایط مراقبت کرده و نیازهای آنها را برطرف نمایند.
در کل، پرستاری از بیماران در شرایط زندگی نباتی نیازمند دقت، توجه، و حساسیت بالا است. با توجه به اهمیت این مسئله، ارتقاء دانش پرستاران در زمینه زندگی نباتی و تسلط بر مهارت‌های لازم، می‌تواند به بهترین شکل مراقبت از بیماران در این شرایط و ارتقاء سطح بهداشت آنها کمک کند.
زندگی نباتی یا حالت نباتی، وضعیتی است که در اثر ضایعه مغزی شدید در برخی بیماران رخ می‌دهد. در این حالت، بیماران بیدار می‌شوند، اما هوشیاری و آگاهی خود را به دست نمی‌آورند و قادر به ارتباط و انجام فعالیت‌های آگاهانه نیستند. با مراقبت صحیح و مداخله مناسب، برخی بیماران ممکن است تا چند سال در این حالت زنده بمانند. کسب آگاهی از نحوه مراقبت از بیمار زندگی نباتی الزامی است.
سوالات متداول
1. زندگی نباتی چقدر زمان می‌برد؟
اغلب افراد بعد از 6 ماه از آسیب دیدگی مغزی فوت میکنند، اما ممکن است تا 5 سال نیز زنده بمانند.
2. افرادی که دچار زندگی نباتی هستند، صحبت میکنند؟
خیر این افراد توانایی تکلم و صحبت کردن ندارند.
3. نحوه مراقبت از بیمار زندگی نباتی انواع مختلفی دارد؟
مراقبت های مربوط به تغذیه بیمار که با روش های تغذیه وریدی و تغذیه روده‌ای است، از انواع مراقبت‌های ویژه بیمار زندگی نباتی است.
4. تغذیه روده‌ای به چه مراقبتی می‌گویند؟
در این روش که به دو صورت انجام می‌شود، مواد غذایی میکس شده از طریق لوله از مسیر بینی به معده فرستاده می‌شود. روش دوم تغذیه روده‌ای ایجاد شکاف روی معده بیمار است که از طریق همین شکاف بیمار تغذیه می‌شود.
5. آیا بیماران زندگی نباتی با بیماران سندروم قفل شدگی فرق دارند؟
بله بیماران زندگی نباتی علاوه بر نداشتن توانایی حرکت، هوشیاری نیز ندارند و برای حفظ حالت پایدار حیاتی خود نیاز مند دستگاه هستند. اما بیماران سندروم قفل شدگی هوشیارند و ادراک نرمال دارند و برای ادامه حیات نیازمند دستگاه نیستند. اما به جز حرکت چشم ها و پلک زدن هیچ تحرک دیگری نمیتوانند داشته باشند.
