زمانی‌که کودک شما در حال شیر خوردن گریه می‌کند یا در دهان آن لکه‌های سفید رنگی روی زبان او قابل مشاهده است، احتمال دارد دچار عفونت قارچی به اسم برفک دهان شده باشد. برفک دهان نوزادان خیلی موضوع جدی و نگران کننده‌ای نخواهد بود اما به‌خاطر اینکه کودک تحت فشار است ممکن است کمی آزار دهنده باشد.
کودکان در حال رشد دارای سیستم ایمنی هستند که ممکن است به هرچیزی واکنش نشان دهند. این مشکل در بزرگسالی هم ممکن است ایجاد شود به‌خصوص در افرادی که شیمی درمانی می‌شوند اما در کودکان واکنش شدیدتری خواهد داشت. برای مراقبت والدین و پرستار کودک در هنگام بروز برفک دهان کودک بهتر است این مقاله مرکز پرستاری سلامت اول را بخوانید.
برفک دهان نوزاد چیست؟
نوعی قارچی سفید رنگ عفونی در اسم کاندیدا آلبیکانیس داخل دهان و بدن ما قرار دارد. اگر رشد این ماده از کنترل خارج شود لکه‌های سفیدرنگی را در برخی نقاط بدن کودک شکل می‌گیرد مانند کنار ناحیه تناسلی کودک و روی زبان او که گاها بعد از خوردن شیر نشانه‌های آن روی سینه مادر باقی می‌ماند. برفک دهان بسیار عارضه شایعی مانند آفت دهان است و درمان راحتی دارد، بنابراین جای نگرانی وجود نخواهد داشت.
اما نکته‌ای که باید بدانیم این است که درسته برفک دهان نوزاد داخل دهان او وجود دارد اما قبل از تولد او ممکن است در دهانه رحم مادر وجود داشته باشد و از آن به کودک سرایت پیدا کند.
آیا برفک دهان کودکان خطرناک است؟
برفک دهان نوزاد نوعی عفونت مخمری به حساب می‌آید که خطر آن‌چنانی ندارد. دیدن برفک دهان کودک روی لب‌ها، گلو، حفره‌های دهان و کنار ناحیه تناسلی به صورت کاملا طبیعی است و با درد خفیفی همراه است.
علت ایجاد برفک دهان نوزادان و کودکان
برفک دهان نوزادان در همان روزهای اولیه تولد رخ می‌دهد که علت مشخصی ندارد اما می‌توان علت اصلی آن را سیستم ایمنی بدن نوزاد دانست. برخی نوزادان بعد از مصرف داروهای استروئیدی و آنتی بیوتیک‌ها برفک می‌زنند. برخی پزشکان نیز بر این باورند که به دلیل از بین بردن باکتری‌های سالم و رشد بی رویه قارچ‌ها در بدن نوزادان است.
علت دیگر آن هم می‌تواند وجود عفونت قارچی در واژن و بدن مادر باشد که در زمان بارداری به کودک منتقل می‌کند.
علائم برفک دهان نوزادان
شایع‌ترین علائم برفک دهان کودکان وجود لکه‌های خاکستری روشن تقریبا به سمت سفید در نواحی زیر است:
- دهان و لثه
- سقف دهان
- زبان کودک
- نواحی کانری ناحیه تناسلی
- اطراف پوست پا
- باسن کودک
گاهی لکه‌های قرمز رنگ نیز در نواحی ناحیه تناسلی کودک وجود دارد که تا قیمت پایین شکم و بالای ران او نیز پیشروی می‌کند. از آنجا که این لکه‌های سفید بین کودک و مادر مسری است، مادر ممکن است روی سینه‌های خود نیز همراه با سوزش کمی ببینید. از دیگر علائم برفک دهان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زخم شدن دهان
- ترک خوردن کناره‌های لب نوزاد
- خونریزی لثه
- اذیت شدن کودک هنگام شیرخوردن
- بی قراری نوزاد
- زیاد شدن بثورات پوستی کناره‌های پای کودک
به نقل از سایت kidshealth:
علائم و نشانه های برفک دهان چیست؟
برفک دهان (که کاندیدیازیس دهان نیز نامیده می شود) می تواند هر کسی را مبتلا کند، اما در نوزادان کمتر از 6 ماه و در بزرگسالان مسن تر شایع است.
نوزاد مبتلا به برفک دهان ممکن است پوستی ترک خورده در گوشه‌های دهان یا لکه‌های سفید روی لب‌ها، زبان یا داخل گونه‌ها داشته باشد که کمی شبیه پنیر لپه است اما نمی‌توان آن را پاک کرد.
برخی از نوزادان ممکن است خوب تغذیه نکنند یا در هنگام مکیدن احساس ناراحتی کنند زیرا دهانشان درد می کند، اما بسیاری از نوزادان هیچ درد یا ناراحتی را احساس نمی کنند.
راه های تشخیص برفک دهان نوزاد
اگر بخواهیم روش تشخیص برفک دهان نوزادان با متوجه شویم باید هنگام گریه کردن یا باز بودن دهان کودک در هرد موقعیتی تمام دهان آن را بررسی کنیم و اگر وجود لکه‌های زرد یا سفید رنگی را حس کردیم که از بین نمی‌رود هرچه سریع‌تر به دکتر اطفال مراجعه کنیم زیرا لکه شیر نهایتا تا یک ساعت در دهان کودک باقی می‌ماند و علائم آن با آفت دهان نوزاد متفاوت است. به این صورت می‌توانیم علت دقیق آن را تشخیص دهیم اما به طور کلی از دو راه وجود برفک دهان کودکان قابل تشخیص است:
- دیدن عفونت‌های خمیری شکل مانند پنیر دلمه بسته روی زبان یا سقف دهان کودک که با شستشو از بین نمی‌رود.
- گریه کردن کودک هنگام شیشه شیر یا پستانک خوردن نشانه‌ای از برفک دهان نوزادان است.
درمان قطعی برفک دهان نوزاد
برای درمان برفک دهان کودکان معمولا از روش دارو تجویزی یا درمان بدون نسخه و خانگی امکان‌پذیر است. برفک دهان نیز مانند تبخال دهان کودک به طور معمول و به خودی خود درمان میشود اما اگر خیلی حساس هستید می‌توانید درمان‌های زیر را انجام دهید.
1. دارو درمانی تجویزی برای درمان برفک دهان نوزادان
معمولا داروهایی که شامل نیستاتین به صورت قطره و ژل هستند تجویز می‌شوند. میزان مصرف طول درمان این دارو ده روز است که هرروز چندباری در دهان و زبان کودک چکانده میشود.
2. دارو درمانی بدون نسخه
اگر نوزاد بالای شش ماه باشد می‌تواند داروهای بدون نسخه استفاده کنیم. نوعی باکتری پروبیوتیک به اسم لاکتوباسیل است. برای درمان بدون نسخه برفک دهان نوزادان از مکمل‌های پروبیوتیک نیز می‌توانید استفاده کنید.
3. درمان خانگی برفک دهان کودکان
خیلی از والدین ترجیح می‌دهند به‌جای مصرف دارو و قطره به کودک درمان‌های خانگی را انتخاب کنند. شایان ذکر است که درمان‌های خانگی گاها موثرتر از درمان‌های شیمیایی خواهد بود. قبل از درمان گیاهی و خانگی بهتر است با پزشک اطفال خود مشورت کنید اما اگر برفک دهان کودک شما خفیف است درمان‌های زیر گزینه مناسبی خواهد بود:
- روغن نارگیل: روغن نارگیل را روی زخم کودک آهسته بکشید. توجه داشته باشید روغن نارگیل خالص باشد.
- جوش شیرین: نصف قاشق چای خوری را با نیم لیوان آب جوش خنک شده ترکیب و پنبه را آغشته آن کنید. به آرامی روی زخم‌های دهان کودک خود بکشید.
- روغن درخت چای: دو قطره از روغن درخت چای را روی پنبه بریزید و داخل دهان کودک تمیز کنید.
راه های پیشگیری از برفک دهان نوزادان
برفک دهان کودکان بیماری مسری است. بهتراست جوانب احتیاط را قبل از وقوع انجام دهید تا این موضوع از بدن آلوده مادر به کودک منتقل نشود. بهترین روش‌های پیشگیری از برفک دهان کودکان در ادامه آورده شده است:
- حداقل رساندن مصرف آنتی بیوتیک به کودکان
- رسیدگی به هرگونه عفونت قارچی واژن در دوران بارداری مادر
- اگر نوک سینه‌های مادر احساس درد کند باید حتما با پزشک مطرح شده و معاینه شود.
- استرلیزه کردن مداوم شیشه شیر، پستانک و شیردوش
- شستن با آب گرم و خشک کردن سینه‌های مادر بعد از هربار شیردهی
- دقت در انتخاب لباس زیر و شستن آن‌ها با آب داغ و قراردادن لباس‌های زیر جلو آفتاب
- گذاشتن شیر دوشیده مادر در یخچال
- به حداقل رساندن مصرف شکر در برنامه غذایی مادر
- ضدعفونی کردن و شستن دست و اسباب بازی‌های نوزاد به صورت مداوم
برف دهان کودکان چه عوارضی دارد؟
برفک دهان نوزاد مسئله جدی نیست. اما از آنجایی که این مسئله از پایین بودن سیستم ایمنی نوزاد یا عدم رعایت بهداشت نوزاد بوده است ممکن است در آینده به عوارض جدی‌تری بربخورد. بهتراست قبل از رخ دادن مشکلات بعدی این موضوع را جدی بگیرید و با رعایت نکات درمانی و پیشگیری از آن این مسئله را حل کنید زیرا ممکن است باعث امتناع کودک از غذا خوردن و شروع غذای کمکی نوزاد شود.
زمان مراجعه به پزشک در برفک دهان کودکان
اگر برفک دهان نوزاد تا چند روز بهبود پیدا نکرد و برطرف نشد به پزشک مراجعه کنید. مرحله تشدید کننده آن مشاهده لکه‌های قرمز رنگ روی پاها و محل پوشک نوزاد است. همچنین اگر کودک شما بیشتر از 9 ماه دارد این موضوع را حتما با پزشک در میان بگذارید.
جمع بندی
برفک دهان نوزادان نوعی لکه‌های زرد و خاکستری مانند مایل به سفید رنگ در دهان کودک است و وجود آن از همان بدو تولد تا چند ماهگی طبیعی است. اما به‌خاطر اینکه باعث درد در کودک میشود بهتر است جدی بگیرید و به یاد داشته باشید قبل از شروع هر روش درمانی آن را با پزشک اطفال خود در میان بگذارید و بعد درمان را آغاز کنید. زیرا روش‌های گیاهی و خانگی خودسرانه عوارضی در تغذیه کودکان و ضعف بدنی آن‌ها خواهد شد.
سوالات متداول
1. آیا برفک دهان نوزاد خود به خود خوب میشود؟
بله، برفک دهان نوزادان خود به خود قابل درمان است و می‌توان بهبودی آن را مشاهده کرد.
2. آیا درمان برفک دهان نوزاد با جوش شیرین ممکن است؟
بله، 2/1 قاشق چای خوری را با نصف لیوان آب جوش خنک شده ترکیب و آن‌را به پنبه آغشته کنید و به آرامی روی برفک دهان کودک بکشید.
3. آیا برفک دهان نوزادان درمان قطعی دارد؟
برفک دهان کودک به‌طور کلی موضوع خطرناکی نیست و به راحتی درمان میشود.
4. بهترین درمان خانگی برفک دهان کودکان چیست؟
بهترین درمان برای برفک دهان کودکان استفاده از جوش شیرین و سرکه سیب است.
