اسهال در نوزادان چه دلایلی دارد و چگونه درمان می شود ؟

اسهال در نوزادان Baby Diarrhea ممکن است برای همه بزرگسالان اتفاق بیافتد در حالی در نوزادان قطعا هیچ استثنائی در مورد ابتلا به اسهال وجود ندارد .

اسهال گاه به گاه در کودکان بسیار شایع و طبیعی است . مخصوصا وقتی که کودک شروع به خوردن غذای جامد می نماید گاهی دچار اسهال می گردد اما اسهال بیش از حد می تواند منجر به کاهش بیش از حد آب بدن کودک شود.

برای این سوال که شکل ظاهری اسهال دقیقا چگونه است پاسخی قطعی وجود ندارد. در هنگام باز کردن پوشک ممکن است رنگین کمان رنگ ها و بافت ها را مشاهده نمایید .  این به این دلیل است که نوزادان ممکن است انواع مختلفی از مدفوع آبدار یا اسهال را در سنین مختلف و مراحل مختلف تغذیه دفع کنند .

مکونیوم اولین مدفوع نوزاد پس از تولد است که رنگ  سیاه و سبز دارد و به نظر می رسد که  چرب  است . دفع مکونیوم ممکن است  یک روز یا دو روز ادامه داشته باشد .

پس از چند روز، مدفوع کودک به رنگ خردلی زرد تبدیل می شود. این مدفوع ممکن است آبدار و شل شود، اما هنوز اسهال نیست.

نوزادان تازه متولد شده به طور معمول دارای مدفوع نرم و چسبناک هستند، به خصوص اگر آنها تنها با شیر مادر تغذیه شوند. همچنین نوزاد ممکن است چند بار در روز دفع انجام دهد و به سختی قابل تشخیص است که نوزاد اسهال دارد یا خیر .

با این حال، اگر نوزاد دارای مدفوعی است که بسیار آبکی و شل است به صورتی که از پوشک نشت کند  و  حجم آن از حد معمول خیلی بیشتر است می توان اسهال را تشخیص داد .

وقتی نوزاد شیر خشک مصرف نماید ممکن است مدفوع بیشتر به رنگ قهوه ای باشد  و اسهال در این نوزادان هنوز هم کمی آبدار خواهد بود و رنگ آن نیز می تواند با مدفوع طبیعی متفاوت باشد.

مادران و یا پرستار کودک باید با این مشکلات آشنا باشند و تا حد امکان از بروز آن جلوگیری کنند. حال در ادامه به علل و اثرات این بیماری می‌پردازیم و درمان خانگی آن را بیان می‌کنیم. طبیعی است کسی که وظیفه مراقبت از کودک را به عهده دارد باید از پزشک برای حل اساسی این مشکل کمک بگیرد.

علل اسهال در نوزادان

• حساسیت غذایی یا حساسیت به داروها
• نوشیدن بیش از حد آبمیوه‌ها
• مسمومیت
• تغییر در رژیم غذایی کودک یا رژیم غذایی مادر شیرده
• استفاده از آنتی بیوتیک توسط نوزاد یا مادر در صورت شیردهی
• عفونت با آلودگی‌های ویروسی، باکتریایی و انگلی

علل زیادی برای اسهال نوزاد وجود دارد. اکثر علل اسهال نوزاد شایع است و این مشکل معمولا طول نخواهد کشید. در موارد نادر، اسهال ممکن است نشانه ای باشد که مشکل خاصی در بدن کودک وجود دارد و کودک ممکن است به درمان نیاز داشته باشد. یک مطالعه پزشکی در مورد 150 نوزاد  نشان داد  که نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، کمتر دچار اسهال می شوند .

حدود 27 درصد از نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می کنند دچار اسهال می شوند  در حالی که تقریبا 72 درصد از نوزادانی که از شیر خشک استفاده می کنند دچار اسهال می گردند .

تغییرات در رژیم غذایی مادر

اگر کودک از شیر مادر تغذیه می نماید ، تغییر در رژیم غذایی مادر می تواند سبب اسهال در کودک شود . به عنوان مثال، اگر مادر در شب غذای تند بخورد، ممکن است کیفیت شیر ​او  تغییر نماید .

این تغییر می تواند باعث بروز تحریک در شکم کودک شود و شیر را به سرعت در دستگاه گوارش او حرکت دهد  و منجر به اسهال شود.

داروهای مصرفی مادر

اگر مادر داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها مصرف می کند، این مواد نیز ممکن است به شیر مادر راه یابد و اسهال را در کودک تحریک کند.

برخی از مکمل های غذایی مانند ویتامین ها و پودرهای پروتئینی نیز ممکن است به شیر مادر نشت کنند و شکم کودک  را تحریک کنند.

حتی یک تغییر کوچک در شیر مادر می تواند در نوزدان با دستگاه گوارش حساس سبب  اسهال شود هر چند که این امر چندان معمول نیست.

مشکل در معده

اگر کودک به طور ناگهانی دچار اسهال شود  ممکن است دچار مشکلی در معده باشد . گاهی آنفولانزای معده و گاستروانتریت می تواند در معده ایجاد مشکل نماید .

گاهی اسهال می تواند با  علائم دیگری مانند استفراغ و تب همراه باشد . اگر کودک این مشکل را در معده خود داشته باشد، ممکن است چندین بار در دوره 24 ساعته اسهال و سایر علائم را تجربه نماید .

داروهای مصرفی نوزاد

اگر کودک دچار مشکلی باشد که به خاطر آن دارو مصرف می کند ممکن است در اثر عوارض جانبی داروها و تحریک روده دچار اسهال شوند. این داروها  شامل آنتی بیوتیک ها برای عفونت های باکتریایی و داروها برای عفونت های انگلی است.

بعضی از نوزادان حتی ممکن است در اثر تب و داروهای مسکن نیز دچار اسهال شوند .

تغییرات در رژیم کودک

کودک در حدود 6 ماهگی علاقه زیادی به خوردن غذای جامد پیدا می کند . این تغییر در رژیم غذایی می تواند مانند یک تغییر بزرگ برای دستگاه گوارش او عمل نماید و باعث اسهال شود .

مواد موجود در شیر خشک

نوزدانی که از شیر خشک تغذیه می شوند ممکن است تحت تاثیر فرمول خاصی که درتهیه شیر از آن استفاده شده است دچار اسهال شوند .

بعضی از نوزادان با مصرف نوع خاصی از شیر خشک  ممکن است دچار اسهال شوند و یا ممکن است اندکی طول بکشد که به یک فرم خاصی از شیر عادت نمایند . این وضعیت می تواند منجر به گرفتگی های شکم، گاز و اسهال شود.

آلرژی به شیر یا عدم تحمل لاکتوز

آلرژی به شیر و عدم تحمل شیر دو چیز متفاوت هستند، اما هر دو گاهی اوقات باعث اسهال در نوزادان می شوند.  با این حال، آلرژی غیر معمول است. فقط حدود 7 درصد از نوزادان زیر یک سال به شیر گاو آلرژی دارند.

این نوع آلرژی می تواند باعث اسهال، استفراغ یا سایر علائم شود. اکثر کودکان از این آلرژی در حدود سن 5 سالگی رها می شوند . عدم تحمل شیر زمانی اتفاق می افتد که معده نوزاد  نمیتواند لاکتوز را هضم کند. لاکتوز جزو قندهای موجود در شیر است.

علل نادر اسهال در نوزادان

علل بسیار نادر اسهال شامل بیماری های جدی در نوزدان است. این علل شایع نیستند، اما می توانند باعث اسهال و سایر علائم در نوزدان شوند :

علل نادر اسهال در نوزادان عبارتند از:

عفونت های شدید روده بزرگ (روده ای) (مانند کولیت شیگلا)

عفونت C. difficile

فیبروز سیستیک

تومورهای نوروآندوکرین

اثرات اسهال در نوزادان

اسهال ممکن است منجر به کم آبی بدن نوزاد گردد.  اگر کودک اسهال داشته باشد، و به دنبال آن دچار کم آبی شود این یک وضعیت خطرناک است.

لازم است در هنگام شناسایی علایم کم آبی در بدن بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.  علائم شایع کم آبی بدن ناشی از اسهال شامل موارد زیر است :

دهان خشک

پوست خشک

امتناع از تغذیه

تغذیه اندک

تحریک  پذیر شدن کودک

گریه بدون ریزش اشک

گریه ضعیف

چشمهای گود رفته

خواب آلودگی

بیدار شدن از خواب به سرعت

پوشک خشک برای 8 تا 12 ساعت

درمان خانگی اسهال در نوزادان

والدین و پرستار کودک نمیتوانند همیشه از اسهال کودک جلوگیری کنند ، اما می توانند به نوزاد کمک کنند که کمی راحت تر این شرایط را پشت سر بگذرانند  .

در اغلب موارد، اسهال کودک به خودی خود بهتر می شود و کودک به درمان پزشکی نیاز ندارد.

کودک را هیدراته نگه دارید اگر نوزاد شیر مادر می خورد تغذیه با شیر مادر را ادامه دهید . اگر نوزاد از شیر خشک استفاده می کند همان روند قبل را ادامه دهید .

از متخصص اطفال در مورد نوشیدنی های الکترولیت برای نوزادان مانند Pedialyte بپرسید. این  مایعات می توانند به جایگزینی مایعات و نمک های از دست رفته نوزاد کمک کند. اما توجه: در موارد عادی اسهال، شیر مادر یا فرمول به اندازه کافی دارای الکترولیت است .

اگر نوزاد اسهال دارد به صورت مداوم پوشک او را تعویض کنید . سعی کنید بدن او را به صورت خشک نگه دارید تا بتوانید از بثورات پوشک جلوگیری کنید.

در تغذیه کودک از غذاهایی استفاده نمایید که باعث کاهش اسهال در نوزادان می گردند که شامل:

کراکر

غلات

ماکارونی

موز

اجتناب از غذاهایی که می توانند اسهال در نوزادان را بدتر کنند، مانند:

شیر گاو (شما باید از شیر گاو تا زمانی که فرزند شما 1 ساله باشد اجتناب کنید   )

آب سیب و دیگر آب میوه ها (شما باید از این اجتناب کنید تا زمانی که فرزند شما 2 سال است)

غذاهای سرخ شده

غذاهای ادویه دار

نوشیدنی های ورزشی که برای بزرگسالان ساخته شده اند

داروهای ضد عفونت ، مگر اینکه متخصص اطفال تجویز نماید

اورژانس های پزشکی در اسهال نوزاد

اسهال هرگز نباید سفید و قرمز باشد. در این شرایط بلافاصله با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.

اسهال بسیار سبک و سفید می تواند نشانه ای از یک مشکل در کبد باشد. اسهال قرمز  می تواند به این معنی باشد که خونریزی در جایی از بدن وجود دارد.

اگر کودک دارای اسهال شدید و آبدار باشد به پزشک مراجعه کنید.

مرکز پرستاری سلامت اول  با داشتن مجوز رسمی از وزارت بهداشت و سال ها تجربه در امر ارائه خدمات مراقبت و پرستاری در منزل آمادگی دارد با کادری مجرب و متخصص به صورت شبانه روزی در خدمت همشهریان گرامی باشد.

کادر مجرب این مرکز در قالب پرستار سالمند ، پرستار بیمار و پرستار کودک همواره با در نظر گرفتن آخرین استانداردهای خدمات مراقبتی و پرستاری به ارائه خدمت پرداخته و آسایش و امنیت عزیزان شما را اولویت اصلی خویش قرار داده است.

برای دریافت اطلاعات بیشتر تنها کافی است که با کارشناسان این مرکز تماس حاصل نموده و مشاوره رایگان دریافت نمایید.
هشدار! این مطلب صرفا جنبه آموزشی دارد و برای استفاده از آن لازم است با پزشک یا متخصص مربوطه مشورت کنید.
لطفا به این مقاله امتیار دهید.

سوالات متداول